Banka e Shqipërisë ka shpallur një seri masash të reja për kreditë e shtëpisë, duke vendosur kufizime të qarta për raportin e kredisë ndaj vlerës dhe raportin e shërbimit të borxhit ndaj të ardhurave. Këto masa kanë për qëllim të ruajnë stabilitetin financiar të bankave dhe të sigurojnë që huamarrësit të mund të përballojnë borxhin pa rrezikuar falimentimin.
Kufizimet e reja dhe detajet e vendimit
Raporti i Kredisë ndaj Vlerës (HnV_D): Për kreditë në monedhën Lek, raporti i kredisë ndaj vlerës nuk mund të kalojë 85% për shtëpinë e parë dhe 80% për shtëpinë e dytë. Ndërsa për kreditë në valutë, këto kufij janë 75% për shtëpinë e parë dhe 70% për shtëpinë e dytë.
Raporti i Shërbimit të Borxhit ndaj të Ardhurave (ShBnA_D): Për kreditë në Lek, ky raport është i kufizuar në 40% për shtëpinë e parë dhe 35% për shtëpinë e dytë. Për kreditë në valutë, këto kufizime janë 35% për shtëpinë e parë dhe 30% për shtëpitë e tjera.
Këto masa janë të dizajnuara për të zvogëluar rrezikun e dështimit të huamarrësve dhe për të ruajtur shëndetin e sistemit bankar, duke pasur parasysh rritjen e mundshme të normave të interesit dhe ndryshimet në çmimet e pasurive të paluajtshme.
Përfitimet dhe sfidat
Masat e reja do të ndihmojnë në ruajtjen e qëndrueshmërisë financiare, duke ulur rrezikun e humbjeve për bankat dhe duke kontribuar në stabilitetin e përgjithshëm të sektorit financiar. Megjithatë, disa individë mund të kenë vështirësi në marrjen e një kredie për blerjen e shtëpisë, sidomos ata që nuk i plotësojnë këto kushte të reja.
Afati dhe zbatimi i masave
Këto kufizime do të hyjnë në fuqi për kreditë e reja që disbursohen nga data 1 korrik 2025. Për më tepër, vendimi lejon bankat të përdorin një kuotë përjashtimi nga këto kufizime, që mund të jetë deri në 15% të vëllimit të kredive të disbursuara në tremujorin përkatës.
Rekomandimet dhe masa për bankat
Banka e Shqipërisë ka rekomanduar gjithashtu që bankat të vendosin një kufi maksimal të maturimit për kredinë, duke mos e kaluar periudhën 30-vjeçare ose numrin e viteve deri në moshën e pensionit të huamarrësit.
Këto masa synojnë të mbrojnë sistemin financiar nga rreziqet e mundshme dhe të sigurojnë që huamarrësit të mbeten brenda mundësive të tyre financiare, ndërkohë që i japin mundësi bankave të vazhdojnë të ofrojnë kredi, por në kushte më të sigurta dhe më të kontrolluara.
