Çështja e koncesioneve territoriale është në qendër të negociatave që po zhvillohen në sfondin e takimit të Donald Trump me Vladimir Putinin në Alaskë. I dërguari special i presidentit amerikan, Steve Witkov, zbuloi në një intervistë për CNN se Moska dyshohet se kishte bërë “disa lëshime” në lidhje me pesë rajone kritike ukrainase, të cilat ai tha se janë “në thelb të marrëveshjes”.
Sipas BBC këto janë rajonet e Krimesë, Luhanskut, Donetsk, Zaporizhzhia dhe Khersonit, të cilat kanë qenë në qendër të luftës dhe ambicieve ruse që nga viti 2014. Krimea u aneksua nga Rusia në pranverën e atij viti, ndërsa katër rajonet e tjera u aneksuan në vitin 2022, pas referendumeve të refuzuara nga komuniteti ndërkombëtar si pretekste.
Donbasi dhe strategjia ruse
Në qendër të mosmarrëveshjes është Donbasi, rajoni industrial i Ukrainës lindore i përbërë nga Donetsk dhe Luhansk. Rajoni, kryesisht rusishtfolës, ishte fusha e parë e konfrontimit ushtarak kur Rusia, pas aneksimit të Krimesë, përforcoi grupet e armatosura që pushtuan pjesë të dy rajoneve.
Në vitin 2022, pak para pushtimit të përgjithësuar, Putin njohu në mënyrë të njëanshme “pavarësinë” e të gjithë rajoneve të Donetskut dhe Luhanskut, madje duke tejkaluar kufijtë e vendosur nga administratat pro-ruse.
Sipas informacioneve të raportuara të shtunën nga Financial Times, Bloomberg dhe Reuters, presidenti rus i ka propozuar Donald Trump që të “ngrijë” operacionet ushtarake përgjatë vijës së frontit, me kusht që presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky t’i dorëzojë Moskës kontrollin e plotë të Donbasit. Kjo praktikisht do të nënkuptonte dorëzimin e territoreve ukrainase mbi të cilat ushtria ruse nuk ka arritur të fitojë kontrollin.
Propozimi përfshin gjithashtu ruajtjen e kontrollit rus mbi Zaporizhzhia dhe Kherson – zona me rëndësi strategjike në jug – si dhe Krimenë, të cilën Moska e konsideron një “fakt të kryer”.
