Lija e majmunëve e ka kapur botën në befasi. Ajo ka qenë prej kohësh në pjesë të Afrikës qendrore dhe perëndimore ku njerëzit jetojnë pranë kafshëve të pyllit që bartin virusin.
Por tani ajo është bërë globale po përhapet në mënyra që nuk janë parë më parë dhe në një shkallë të paprecedentë.
Ka pasur rreth 27,000 raste të konfirmuara të sëmundjes kryesisht në meshkuj që kryejnë marrëdhënie seksuale me meshkuj të tjerë në 88 vende.
Organizata Botërore e Shëndetësisë thotë se kjo është një emergjencë globale. Pra, a mund të ndalohet lia e majmunëve? Apo jemi tani të dënuar të kemi një virus tjetër që përhapet në mbarë botën?
Ka tre gjëra që duhet të kemi parasysh:
A është virusi veçanërisht i ndërlikuar për t’u përballur me të?
A kemi ne aftësinë për ta ndaluar atë?
A ekziston vullneti për të trajtuar një sëmundje që prek kryesisht meshkujt homoseksualë dhe biseksualë?
Tashmë disa vende duket se po përballen me virusin. Mbretëria e Bashkuar thotë se numri i infeksioneve duket se është ulur në rreth 35 në ditë. Por rastet vazhdojnë të rriten diku tjetër, përfshirë SHBA-në që ka shpallur një emergjencë.
Por nuk do të mjaftojë që vetëm vendet e pasura të përballen me virusin kur ai është tani në më shumë se 80 vende që nuk kanë një histori të gjatë të sëmundjes.
“Është shumë e paqartë për mua nëse do të kontrollohet plotësisht, disa vende do të munden, disa jo”, tha prof Balloux.
Drejtuesi teknik i OBSH-së për linë e majmunëve, Dr Rosamund Leëis, thotë se është “e mundur” për t’i dhënë fund shpërthimit, por paralajmëron se “ne nuk kemi një top kristali” dhe nuk është e qartë nëse organizata do të jetë në gjendje “të mbështesë sa duhet vendet dhe komunitetet” për të ndaluar këtë shpërthim”.
Vendet endemike në Afrikë – ku lia e majmunëve është gjithmonë atje – do të vazhdojnë të merren me virusin pasi ai vazhdimisht kërcen nga kafshët e egra te njerëzit.
Studimet kanë treguar se problemi po përkeqësohet që nga përfundimi i programit të çrrënjosjes së lisë, pasi pak njerëz nën 50 vjeç do të jenë të vaksinuar.
E vetmja gjë që do ta ndalonte këtë është një fushatë vaksinimi masiv, “por ka një debat të madh në Afrikë nëse kjo është e përshtatshme apo e nevojshme,” thotë Prof Hunter./BBC
