Republikani Donald Trump shënoi një fitore vendimtare mes ndasive të thella në vend. Fitorja e zotit Trump ekspozoi një dobësi thelbësore brenda bazës demokrate dhe zmbrapsi shqetësimet për të kaluarën e tij morale, duke u bërë presidenti i parë amerikan i shpallur fajtor për një krim.
Zoti Trump fitoi mbështetjen e votuesve të pakënaqur duke ofruar premtime të guximshme se ideja e tij ekonomike “Amerika e para” dhe kultura konservatore do të sillte një jetë më të mirë për ta. Presidenti i zgjedhur do të vihet menjëherë në provë, ndërsa ka arsye për të besuar se planet e zotit Trump për dëbime masive dhe tarifa të larta mund të dëmtojnë ata që mundësuan fitoren e tij.
Pasi siguroi një fitore vendimtare, zoti Trump do të marrë drejtimin e Shtëpisë së Bardhë më 20 janar 2025. Ndërsa disa shtete ende vazhdojnë numërimin e votave, ai ka gjasa të bëhet republikani i parë në dy dekada që fiton votën popullore.
Pas rezultatit, demokratët përballen me nevojën e një reflektimi të brendshëm dhe përgjegjësive të menjëhershme për situatën, pa një udhëheqës të qartë për të bashkuar koalicionin kundër republikanit Trump dhe pa një plan të qartë për të ardhmen, ndërsa udhëheqësi republikan përgatitet të rimarrë Shtëpinë e Bardhë për herë të dytë.
Ndikimi i Trump tek baza demokrate
Votuesit afrikano-amerikanë kanë qenë themeli i Partisë Demokrate, ndërsa vitet e fundit janë përfshirë edhe hispanikët dhe moshat e reja. Të dhënat paraprake nga një sondazh i AP VoteCast, me 120,000 votues në mbarë vendin, sugjeron se zoti Trump siguroi mbështetje të konsiderueshme mes këtyre grupeve.
Votuesit nën moshën 30 vjeçare përbëjnë një pjesë të vogël të elektoratit amerikan, por rreth gjysma e tyre votuan për demokraten Harris. Në vitin 2020, rreth 6 ndër 10 prej tyre votuan për demokratin Joe Biden. Pak më shumë se 4 ndër 10 votues të rinj e mbështetën zotin Trump, krahasuar me një të tretën në vitin 2020.
Sipas sondazhit, votuesit afrikano-amerikanë dhe hispanikë ishin më pak të prirur që të mbështesnin demokraten Harris krahasuar me mbështetjen e tyre për zotin Biden katër vjet më parë.
Rreth 8 ndër 10 votues afrikano-amerikanë e mbështetën zonjën Harris, krahasuar me afërsisht 9 ndër 10 votues që mbështetën zotin Biden.
Më shumë se gjysma e votuesve hispanikë e mbështetën zonjën Harris, krahasuar me 6 ndër 10 votues që e mbështetën zotin Biden në vitin 2020. Krahasuar me katër vjet më parë u pa një rritje e mbështetjes për republikanin Trump mes këtij grupi. Mbështetja e përgjithshme që siguroi zoti Trump mes këtyre grupeve i siguroi fitoren e zgjedhjeve.
Ekonomia, emigracioni dhe lufta e vlerave
Pavarësisht retorikës së tij, zoti Trump fitoi mbështetjen e votuesve me premtimet e mëdha për të përmirësuar ekonominë, bllokimin e fluksit të emigrantëve dhe thirrjes për ta bërë Amerikën përsëri madhështore.
Zoti Trump bëri për vete edhe votuesit e besimeve të ndryshme nga të dyja partitë duke shfrytëzuar animin e demokratëve drejt komunitetit transgjinor.
Në përgjithësi, rreth gjysma e mbështetësve të zotit Trump thanë se inflacioni dhe çështja e kufirit ishin çështjet kryesore që ndikuan tek vota e tyre, sipas sondazhit nga AP VoteCast.
Presidenti Trump do të udhëheqë një komb thellësisht të përçarë
Presidenti Trump do të trashëgojë një komb me përçarje të thella politike dhe kulturore dhe një elektorat të shqetësuar.
Të pyetur se çfarë çështjesh ndikuan në vendimin e tyre për të votuar, rreth gjysma iu referuan të ardhmes së demokracisë. Kjo përqindje është më e lartë se përqindja e atyre që i janë referuar inflacionit, emigracionit apo politikave rreth abortit. Dhe kjo përgjigje është dhënë nga votuesit e dy partive: rreth dy të tretat e votuesve të kandidates demokrate Harris dhe rreth një e treta e votuesve të kandidatit republikan Trump thonë se e ardhmja e demokracisë ishte faktori më i rëndësishëm që ndikoni në votën e tyre.
Kjo nuk është befasuese duke patur parasysh realitetin gjatë mandatit të zotit Trump dhe retorikën gjatë fushatës.
Zoti Trump refuzoi të pranojë humbjen e vitit 2020 dhe vëzhguesit e tij hynë me forcë në ndërtesën e Kapitolit me 6 janar të vitit 2021 pas një fjalimi të tij, kur Kongresi u mblodh për të certifikuar fitoren e Presidentit Joe Biden. Dy ditë para zgjedhjeve, zoti Trump e tha se nuk “do të duhej të kishte dalë” nga Shtëpia e Bardhë dhe foli vazhdimisht për hakmarrje ndaj armiqve të tij politikë.
Zonja Harris, në fund të fushatës, iu bashkua kritikëve të tjerë – përfshirë ish shefin e kabinetit të zotit Trump – duke e përshkruar ish presidentin dhe tani presidentin e sapo zgjedhur si “fashist”. Zoti Trump, ndërkohë, e quajti zonjën Harris “fashiste” dhe “komuniste”.
Dosja kriminale e Donald Trump nuk shqetësoi shumë votues
Rezultatet e pjesshme tregojnë se vendimet penale ndaj zotit Trump, përfshirë aktpaditë dhe shqetësimet rreth retorikës së tij nxitëse nuk përbënë shqetësim për dhjetëra miliona amerikanë që votuan për të.
Sipas llogaritjeve të agjencisë së lajmeve Associated Press, pak më shumë se gjysma e votuesve thanë se zonja Harris kishte karakter moral për t’u bërë presidente, krahasuar me rreth 4 ndër 10 votues të cilët thanë të njëjtën gjë për zotin Trump. Është shumë e mundur që, siç thoshte zoti Trump shpesh gjatë fushatës, betejat ligjore në fakt e ndihmuan atë.
Me situatën e krijuar, zoti Trump ka mundësi që të mos dënohet kurrë në çështjen kundër tij për mashtrim në Nju Jork, në të cilën është shpallur fajtor për 34 akuza. Për momentin, seanca për dënimin e tij është e caktuar në fund të këtij muaji.
Një aktpadi federale në Florida ndaj tij tashmë është shfuqizuar, duke shmangur një gjykim për të përcaktuar nëse ai kishte shkelur ligjet amerikane që mbrojnë sekretet e sigurisë kombëtare. Ai e ka bërë të qartë se do të përdorë kompetencat e tij si president për të shfuqizuar hetimet federale ndaj tij për rolin në sulmin e 6 janarit ndaj Kapitolit. Një veprim i tillë do të pezullonte rastin ndaj zotit Trump dhe të tjerëve në Xhorxhia lidhur me përpjekjet për përmbysjen e rezultatit zgjedhor në vitin 2020.
Theksi tek maskilizmi mbizotëron ndaj shqetësimeve rreth abortit
Këto ishin zgjedhjet e para presidenciale pas vendimit të Gjykatës së Lartë për të kthyer çështjen e abortit në duart e shteteve (Roe v. Wade) dhe për t’i dhënë fund të drejtës së gruas në nivel kombëtar për të ndërprerë shtatzëninë . Është po ashtu hera e parë që një kandidat presidencial republikan bëri përpjekje që synonin veçanërisht të bënin për vete votuesit meshkuj, me një qasje maskiliste.
Por “hendeku gjinor” nuk mjaftoi për të mundur zotin Trump.
Mbi gjysma e grave mbështetën zonjën Harris, ndërkaq mbi gjysma e burrave mbështetën zotin Trump, sipas AP. Këto rezultate pasqyrojnë përqindjet për zotin Biden dhe zotin Trump në vitin 2020.
Demokratët në krizë
Para pak muajsh, zonja Harris nxiti optimizëm të jashtëzakonshëm në radhët e Partisë Demokrate. Ajo mblodhi mbi një miliard dollarë fonde brenda natës. Ajo mbizotëroi në debatin me zotin Trump, mbushi sallat gjatë fushatës dhe vetëm para disa ditësh, mblodhi turma masive në qendër të Uashingtonit.
Por në fund të fundit, këto nuk mjaftuan.
Ndërkohë, republikanët morën kontrollin e Senatit me humbjen e senatorit veteran Sherrod Brown të Ohajos dhe duke rrezikuar vendet e disa senatorëve të tjerë demokratë. Rezultatet do t’i japin zotit Trump një epërsi të rëndësishme për të siguruar miratimin e agjendës së tij në Kongres. Shpresa e vetme e demokratëve është të fitojnë shumicën në Dhomën e Përfaqësuesve përmes votave nga pjesë të Kalifornisë dhe Nju Jorkut, por të mërkurën kjo ishte ende e paqartë.
Sidoqoftë, rezultatet tkurrën praninë gjeografike të demokratëve dhe me humbjen e senatorit Brown demokratët humbën zërin e klasës punëtore që mund t’i kundërvihej mesazhit të zotit Trump.
Zoti Trump ka patur sukses në portretizimin e demokratëve si parti që në aspektin e vlerave i ka humbur lidhjet me shtetet qendrore të Amerikës. Tani demokratëve u mbetet të reflektojnë se si duhet t’i rikuperojnë këto lidhje me vendin e tyre dhe me pjesët e elektoratit që i refuzoi./VOA
