Propozimi i Komisionit Europian për investime prej 150 miliardë euro në mbrojtjen evropiane ka shkaktuar një konfrontim të madh mes Francës dhe Gjermanisë. Mosmarrëveshja ka të bëjë nëse këto para do të mbulojnë furnizimet vetëm nga industritë në vendet e BE-së apo edhe nga vende jashtë bllokut evropian, si Turqia, raporton Financial Times në botimin e tyre. Siç dihet, Tajip Erdogan tashmë ka shprehur interesin e tij për të marrë pjesë në mbrojtjen e përbashkët evropiane – duke qenë se vendi i tij ka një industri të fortë ushtarake.
Javën e kaluar, presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen propozoi ngritjen e 150 miliardë eurove në kapital që do të përdoren si kredi për të nxitur prodhimin ushtarak të Evropës. Ideja u mbështet nga të gjitha vendet anëtare, megjithatë, marrëveshja është në pritje për detajet dhe ka mosmarrëveshje nëse këto fonde duhet të ndahen ose jo për pajisjet e mbrojtjes të prodhuara në vendet jashtë BE-së, shton Financial Times.
Gjatë samitit të BE-së të enjten e kaluar, disa liderë politikë, përfshirë kancelarin gjerman Olaf Scholz argumentuan se kjo nismë duhet të jetë e hapur për partnerët jashtë BE-së.
“Për ne është shumë e rëndësishme që projektet që mund të mbështeten të jenë të hapura edhe për vendet që nuk janë anëtare të Bashkimit Evropian, por kanë bashkëpunim të ngushtë me të, si Britania e Madhe, Norvegjia, Zvicra apo Turqia”, tha Scholz.
Megjithatë, presidenti francez Emmanuel Macron, i cili ka mbështetur prej kohësh forcimin e autonomisë evropiane dhe prodhimin industrial evropian, nuk u pajtua, duke thënë se “nuk duhet të shpenzohen për pajisje që nuk janë me origjinë evropiane”.
Për të mbushur boshllëqet në aftësitë kritike të Evropës – domethënë mbrojtjen ajrore, sulmet me rreze të gjatë, inteligjencën, zbulimin dhe shënjestrimin – “metoda është të identifikojmë sipërmarrësit dhe kompanitë më të mira që kemi”, shtoi Macron.
Presidenti francez tha gjithashtu se çdo shteti anëtar të BE-së duhet t’i kërkohet të “rishikojë urdhrat e tij për të parë nëse pajisjet që lidhen me Evropën mund të kenë përparësi”.
Burime diplomatike në Bruksel shprehin shqetësimin se nisma prej 150 miliardë eurosh euro rrezikon të mbetet e bllokuar për të njëjtën arsye që vonoi me më shumë se një vit marrëveshjen për Programin Evropian të Industrisë së Mbrojtjes, që ka të bëjë me një fond prej 1.5 miliardë eurosh euro për mbrojtjen evropiane.
Përpjekjet për të krijuar këtë program specifik u braktisën përfundimisht kur Parisi kërkoi një kufi në përqindjen e shpenzimeve që mund të ndaheshin për pajisjet ushtarake në vendet jashtë Bashkimit Evropian.
Zyrtarët e Komisionit të ngarkuar me hartimin e një propozimi të detajuar për iniciativën e re investuese prej 150 miliardë eurosh euro në mbrojtje me një afat prej… 10 ditësh, do të kenë konsultime me Parisin, Berlinin dhe kryeqytetet e tjera që të mos bllokohet kur të dorëzohet për miratim nga shtetet anëtare.
“Ka shumë punë që duhet bërë për ta bërë këtë plan specifik gati brenda dy javësh,” tha një zyrtar i BE-së. “Do të bëhen kompromise”.
Sipas raportit, diplomatët evropianë kanë frikë, megjithatë, se kundërshtimet franceze do të prishin nismën e re të Komisionit.
