Armëpushimi midis Izraelit dhe Iranit i shpallur dje nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump dukej se varej në fije të perit, pasi fillimisht u shkel për disa orë, derisa ndërhyrjet e njëpasnjëshme të Shtëpisë së Bardhë çuan, për momentin, në angazhime publike nga palët e përfshira për një armëpushim.
Operacioni për të shpëtuar armëpushimin
Në praktikë, mungesa e besimit midis Tel Avivit dhe Teheranit u kompensua nga një breshëri ndërhyrjesh publike nga Presidenti i SHBA-së, duke i paralajmëruar të dyja palët për çdo shkelje të armëpushimit, por edhe duke dhënë siguri për qëllimet e tij të vërteta për ta ruajtur atë. Me qëllim një “fitore të shpejtë”, të cilën nuk e kishte arritur më parë për gjashtë muaj në frontin ukrainas, Presidenti i SHBA-së “e frenoi” Izraelin, duke komunikuar fillimisht me Kryeministrin e vendit, Benjamin Netanyahu edhe nëse ky i fundit thuhet se fillimisht u përgjigj se “ishte tepër vonë” për të ndaluar plotësisht sulmin ndaj Iranit. Megjithatë, pasi më në fund siguroi vullnetin për një armëpushim nga ana e Izraelit, Presidenti i SHBA-së i dërgoi një mesazh të qartë Teheranit, me qëllim që të “kyçte” armëpushimin.
Ndryshimi i regjimit është “çelësi”
Konkretisht, me një mesazh lakonik në mediat sociale, Donald Trump i premtoi botës se nuk dëshiron “ndryshim regjimi” në Iran, duke dhënë garanci për ruajtjen e status quo-së, në kundërshtim me të gjithë traditën amerikane të politikës së jashtme në Lindjen e Mesme. Dhe kjo, sepse që nga Lufta e Parë e Gjirit, qëllimi i Uashingtonit ka qenë gjithmonë ndryshimi i regjimit në një numër shtetesh të Lindjes së Mesme, me qëllim kalimin e tyre në demokraci liberale të stilit perëndimor. Edhe nëse shumica e “ndërhyrjeve humanitare” amerikane kanë rezultuar në shtete të brishta, Donald Trump injoroi traditën e vendosur amerikane, duke i ofruar indirekt garanci të forta Teheranit se nuk do të kërkojë ndryshim regjimi , edhe nëse kjo përbën një tërheqje nga Shtetet e Bashkuara për disa analistë ndërkombëtarë.
Në këtë kuptim, Presidenti i 47-të i Shteteve të Bashkuara mori një rrezik të lartë krahasuar me paraardhësit e tij, pasi angazhimi për të ruajtur regjimin teokratik në Iran nuk nënkupton domosdoshmërisht ndërprerjen e pakthyeshme të programit bërthamor të vendit një fakt që theksohet edhe nga pala izraelite.
Recensentët në qendër të vëmendjes
Në të njëjtën kohë, lëvizja e Iranit për të dërguar Ministrin e saj të Jashtëm, Abbas Araghchi në Moskë për t’u takuar me Presidentin rus Vladimir Putin është, sipas disave, një sukses kolateral i operacionit amerikan kundër Teheranit, duke pasur parasysh se regjimi iranian u detyrua të pranonte indirekt lidhjet e tij me Rusinë, të cilat u zbuluan pjesërisht në mbështetjen e ofruar nga teknologjia mbrojtëse iraniane për Moskën në frontin ukrainas.
Në të njëjtin kontekst, Presidenti i SHBA-së komentoi dje me kuptim se “Kina mund të vazhdojë të blejë naftë nga Irani që tani e tutje. Me pak fat, ata do të blejnë edhe shumë naftë amerikane” në rrugën e tij drejt Samitit të NATO-s në Hagë, për të shtuar me kuptim se “është nderi im i madh që e bëra të mundur”. Edhe pse postimi i Presidentit të SHBA-së me sa duket u pa si një devijim nga qëndrimi i vendosur i SHBA-së, i cili nuk miraton furnizimin e Pekinit me naftë nga Irani, në një lexim të dytë ishte një mesazh nga Donald Trump për Pekinin, që synonte të parandalonte çdo përfshirje të Kinës në çështjen e armëpushimit.
Sidoqoftë, Presidenti i SHBA-së kujtoi se marrëdhënia tregtare Kinë-Iran është jetike për të parin, duke vazhduar përshkrimin, qoftë edhe tërthorazi, të trekëndëshit Iran-Rusi-Kinë, drejt bashkësisë ndërkombëtare. Në fund të fundit, Donald Trump nuk e fshehu faktin se Presidenti rus Vladimir Putin e thirri për të ofruar ndihmë me situatën në Iran, të cilën, megjithatë, Presidenti i SHBA-së u përpoq ta zgjidhte i vetëm, duke rritur kapitalin e tij personal politik në tabelën ndërkombëtare të shahut.
Ajri i “fituesit”
I sapoardhur nga armëpushimi, Donald Trump u përpoq tërthorazi të tregonte forcën në një mjedis aleat, pasi për herë të parë që nga fillimi i mandatit të tij të dytë, ai mori pjesë në Samitin e NATO-s, vetëm njëzet e katër orë pas kthimit të vendit të tij në Lindjen e Mesme. Arritja e armëpushimit, por kryesisht roli ndërhyrës i SHBA-së në rajonin e gjerë, e rriti fuqinë amerikane pas një kohe të gjatë brenda NATO-s, ndërsa Presidenti i SHBA-së pothuajse pa mundim arriti rritjen e shpenzimeve të shteteve anëtare në 5% të PBB-së së tyre, edhe nëse kishte pasur disa reagime në të kaluarën e afërt.
Detyra
Pavarësisht klimës euforike, megjithatë, një vlerësim i hershëm i inteligjencës amerikane i cituar nga CNN dhe New York Times sugjeron se Shtetet e Bashkuara nuk i kanë shkatërruar elementët kryesorë të programit bërthamor të Iranit, duke bërë vetëm përparim në vonimin e tij, në kundërshtim me atë që tha Presidenti Amerikan. Edhe pse Shtëpia e Bardhë pranoi ekzistencën e vlerësimit, Presidenti Amerikan e kundërshtoi raportin, duke komentuar në rrjetet sociale se “objektet bërthamore në Iran janë shkatërruar plotësisht”. Në të njëjtën linjë, Sekretarja e Shtypit e Shtëpisë së Bardhë Caroline Leavitt e përshkroi raportin si “krejtësisht të rremë”, megjithatë, pa e qetësuar veçanërisht publikun amerikan ose Kongresin.
Toleranca e brendshme
Sidomos kur një sondazh i CNN tregon se shumica e amerikanëve nuk i miratojnë sulmet ndaj Iranit, por duken gjithashtu të shqetësuar nga vendimi personal i Donald Trump, duke e konsideruar miratimin e Kongresit si një parakusht për çdo formë veprimi ushtarak.
Natyrisht, Presidenti Amerikan nuk është në gjendje të arrijë mbështetje ndërpartiake për një ndërhyrje të tillë, por në të njëjtën kohë, ka shumë analistë që besojnë se politika e jashtme personale e Shteteve të Bashkuara ka një datë skadimi. Edhe nëse kontrolli politik i Partisë Republikane është në duart e Donald Trump në një shkallë shumë të lartë krahasuar me të kaluarën.
Edhe më shumë, kur republikanët presin me padurim rezultatet ekonomike të politikës tarifore të Trump në lidhje me mundësinë e presionit të mëtejshëm inflacionist, ndërkohë që shqyrtojnë gjithashtu qëndrueshmërinë e armëpushimit të arritur nga Presidenti Amerikan në drejtim të ofrimit të sigurisë për qytetarët e vendit të tij, duke pasur parasysh se operacioni kundër objekteve bërthamore të Iranit ishte një goditje kundër një aktori shtetëror dhe jo kundër organizatave terroriste apo grupeve radikale, siç ka ndodhur në të gjitha rastet e mëparshme, duke rritur indeksin e shqetësimit midis senatorëve dhe përfaqësuesve për hakmarrje të mundshme asimetrike.
