Ndërsa shumë vende perëndimore po e njohin shtetin palestinez, prapa skenave, diskutimet rreth të ardhmes së Gazës kanë kohë që kanë filluar.
Që nga tetori i vitit 2023, shumë qeveri dhe grupe ekspertësh kanë eksploruar skenarë dhe versione të mundshme: nga Deklarata shtatëfaqëshe e Nju Jorkut e paraqitur në OKB në korrik nga Presidenti francez Emmanuel Macron dhe Ministri i Jashtëm saudit Faisal al-Saud deri te “dokumenti i gjelbër” prej 200 faqesh i botuar nga Hamasi në janar.
Siç thekson Economist, një nga figurat që i ndjek me vëmendje zhvillimet në Gaza është ish-kryeministri britanik Tony Blair. Sipas Economist, Blair, pas sulmit të Hamasit në tetor 2023, bëri vizita në Jerusalem dhe i ngarkoi institutit të tij me seli në Londër të hartonte një plan për Gazën “e pasluftës”.
Burimet e cituara nga Economist thonë se, sipas planit në fjalë, Blair mund të udhëheqë një organ të quajtur “Autoriteti Ndërkombëtar i Tranzicionit të Gazës” (GITA) , i cili do të kërkojë të autorizohet nga OKB-ja si “autoriteti suprem politik dhe ligjor” për një periudhë prej pesë vitesh. Nëse plani i supozuar i Blair miratohet, atëherë ai do të formojë një kabinet me 25 anëtarë dhe një këshill me shtatë anëtarë do të formohet për të mbikëqyrur organin ekzekutiv që do të qeverisë zonën. Plani në fjalë do të financohet nga shtetet e Gjirit.
Siç vazhdon të raportojë The Economist, plani i Blair ka mbështetës të fortë: nga udhëheqësit e Gjirit deri te Jared Kushner, dhëndri i presidentit amerikan, dhe me sa duket ka edhe bekimin e vetë Donald Trump. Blair, Kushner dhe Witkoff (i dërguari special i Trump në Lindjen e Mesme) e diskutuan çështjen në një takim në fund të gushtit, në të cilin thuhet se mori pjesë edhe një ndihmës i ngushtë i Netanyahut në telefon. Më 23 shtator, thuhet se Trump ua paraqiti idenë udhëheqësve të Turqisë, Pakistanit, Indonezisë dhe pesë vendeve arabe.
Për palestinezët, plani i Blair duket të jetë një “përmirësim i qartë” në krahasim me vizionin që Trump shpalli në shkurt. Në atë kohë, presidenti amerikan foli për dëbimin e banorëve të Gazës dhe ndërtimin e një “Riviera” artificiale.
Sipas sondazheve të Grupit Blair në maj, më shumë se një e katërta e banorëve të Gazës favorizonin një formë të qeverisjes ndërkombëtare, krahasuar me një të tretën që favorizonin Autoritetin Palestinez (AP), qeverinë e Presidentit Mahmoud Abbas në Bregun Perëndimor.
Sipas këtyre sondazheve, pothuajse askush nuk do të donte që Hamasi, i cili ka sunduar Gazën që nga viti 2007, të mbetej në pushtet. Shumicës nuk i intereson kush sundon, për sa kohë që ndalojnë bombardimet dhe ka ushqim, thuhet se tha një ish-nëpunës civil që iku nga Qyteti i Gazës.
Sipas burimeve të cituara nga Economist, ky autoritet kalimtar do të modelohet sipas administratave ndërkombëtare që mbikëqyrën tranzicionin e Timorit Lindor dhe të Kosovës drejt shtetësisë.
Fillimisht, ajo mund të vendoset në El-Arish, një kryeqytet provincial egjiptian pranë kufirit jugor të Gazës. Autoriteti do të transferohej më pas në Gaza, i shoqëruar nga një forcë shumëkombëshe, sapo situata atje të stabilizohej.
Sipas planit, këmbëngulin të njëjtat burime, palestinezët nuk do të inkurajohen të largohen nga Gaza, Gaza dhe Bregu Perëndimor do të ribashkohen dhe Gaza do t’u dorëzohet gradualisht palestinezëve.
Sidoqoftë, karriera politike e Tony Blair nuk e bën atë të dashur për palestinezët. Në fund të fundit, si kryeministër ai mori pjesë në pushtimin e Irakut në vitin 2003 me SHBA-në. Në të njëjtën kohë, në tetë vitet që ai ishte i dërguar i Kuartetit SHBA-BE-Rusi dhe OKB-së, dhe ka ndërmarrë zbatimin e një plani rrugor për Palestinën, Izraeli sulmoi Gazën katër herë dhe forcoi kontrollin e tij mbi territoret palestineze.
Sa i përket Hamasit, ndërmjetësuesit egjiptianë thonë se ai mund të ulë armët dhe të lejojë një qeveri teknokratike palestineze të drejtojë Rripin e Gazës. Por nëse anëtarët e organizatës përjashtohen në këtë mjedis të ri, Hamasi do të mbajë një qëndrim të ndryshëm.
Lidhur me qëndrimin e Izraelit, Blair mban kanale komunikimi me Benjamin Netanyahun, duke shpresuar ta bindë atë për vizionin e tij, në një kohë kur ministrat e tij në Izrael po shpallin qëllimin e pushtimit të Gazës.
