Ndërsa Shtetet e Bashkuara po kritikojnë disa anëtarë të Bashkimit Evropian për “butësinë” e tyre ndaj Rusisë dhe Vladimir Putinit gjatë agresionit kundër Ukrainës, Kremlini po kërkon pagesën në rubla për gazin dhe energjinë e tij.
Gjermania dhe Austria janë ende “në mëdyshje” për sanksione të mëtejshme, më drastike kundër Rusisë. Kancelari austriak Karl Nehammer deklaroi se ishte “kundër vendosjes së një ndalimi të plotë të importit të energjisë nga Rusia”. Shumica e gazit natyror në Austri vjen nga Rusia dhe nafta nga Kazakistani.
“Përrallë austriake”
Prej shumë vitesh në Vjenë janë të dukshme makinat sportive luksoze, disa prej tyre kapin vlerën e një milion eurove. Ajo që ju bie menjëherë në sy janë targat ruse, së bashku me disa targa ukrainase apo bjelloruse. Për anëtarët e elitës ruse, “Balloja e Moskës” mbahet në Vjenë për më shumë se dhjetë vjet, në kështjellën Hofburg. Njerëz të rrallë me fat që patën mundësinë të marrin pjesë në këtë ballo shprehen se duket “si një përrallë në realitet”.
Biznesmenët dhe oligarkët rusë veçanërisht “kanë një sy” për shtëpi të vjetra, ndërtesa apo komplekse të tëra banimi, të ndërtuara gjatë monarkisë austro-hungareze. Rinovimi i ndërtesave të tilla – të quajtura “Altbau” – është kthyer në një biznes mjaft fitimprurës për industrinë e ndërtimit, pasi asnjë rinovim nuk kushton më pak se disa milionë euro.
Duket se kësaj “përralle austriake” i ka ardhur fundi. Zëvendëskancelari Werner Kogler ka bërë thirrje qartë për një hetim të plotë mbi pasuritë e oligarkëve rusë në Austri. Njoftime të tilla shqetësojnë kryesisht sektorin bankar, i cili ka pasur projekte të mëdha në Rusi dhe Bjellorusi për më shumë se dy dekada. Kogler tha gjithashtu se “disa institucione financiare austriake po i ndihmojnë oligarkët të fshehin një pjesë të pasurisë së tyre, jo vetëm në Austri por në të gjithë BE-në”.
Tetë vjet më parë shpërtheu një skandal i madh, kur u zbulua se oligarku rus Dmitry Firtash, i lindur në Ukrainë, rishiste energjinë ruse si në tregun ukrainas ashtu edhe në atë austriak. Në atë kohë, një mik i ngushtë i Vladimir Putinit, Firtash ishte në listën e të kërkuarve për një kohë të gjatë në SHBA, ku ai bënte edhe biznes, por kishte edhe pasuri të shumta të paluajtshme.
Kush e krijoi në të vërtetë Putinin?
Në fakt, që nga fillimi i karrierës politike të Putinit, shumë ish-bashkëpunëtorë e kanë akuzuar shefin e Kremlinit për “marrëdhënie shumë të ngushta me oligarkët, por edhe me të gjitha nivelet e mafies ruse dhe të nëntokës”. Edhe pse Putin ka qenë në mënyrë alternative kryeministër dhe president i Rusisë për më shumë se 20 vjet, duket se karriera e tij si operativ dhe agjent – fillimisht KGB-je dhe më vonë njeriu i parë i FSB-së – nuk ka përfunduar kurrë zyrtarisht.
Katër vjet më parë, policia spanjolle arrestoi 15 shtetas rusë, të akuzuar për pastrimin e më shumë se pesëqind milionë eurove përmes tregut të pasurive të paluajtshme. Të dyshuarit kryesorë në këtë grup ishin Vladislav Reznik, bashkëpunëtor i Putinit dhe anëtar i Rusisë së Bashkuar. Në të njëjtin vit, portali WikiLeaks publikoi qindra e-maile diplomatike konfidenciale amerikane, në të cilat bashkëpunëtorët e Putinit e quanin veten “pjesë e shtetit mafioz”. Një nga më të përmendurit në këto komunikime ishte Rezniku.
Shumë prej tyre brenda institucioneve të BE-së sot “po drejtojnë gishtin” te dy kancelarët gjermanë – Gerhard Schroeder dhe Angela Merkel – për këtë situatë me investimet dhe energjinë ruse. Ditën e fundit, Schroeder nënshkroi miratimin e fillimit të ndërtimit të gazsjellësit “Rrjedha e Veriut” nën Balltik në pozicionin e kancelarit. Ndërtimi i Nord Stream 2 nga Merkel është një nga arritjet e saj më të mëdha politike dhe vetë Schroeder është sot në bordin e drejtorëve të Gazprom, një kompani kryesore ruse që furnizon gaz natyror, “e vlefshme në ar”. Pasardhësi i tyre, kancelari Olaf Scholz, nuk shkoi përtej kësaj: “I bëj thirrje paraardhësit tim, por edhe kolegut tim të partisë, që menjëherë të ndërpresë çdo lidhje me Rusinë dhe kompanitë ruse”. Nëse Schroeder, ish-mentori i tij politik, do ta dëgjojë atë, mbetet për t’u parë.
Si të ndërpriten marrëdhëniet me Moskën
Brenda politikës gjermane, ka gjithashtu presion në rritje për të “prerë marrëdhëniet me Moskën”. Një anëtar i shquar i CDU-së dhe një ish-bashkëpunëtor i ngushtë i Merkelit, Roderich Kiesewetter, thotë se “Gjermania duhet të analizojë me gjakftohtësi dhe të gjejë gabime në marrëdhëniet me Rusinë në dekadën e fundit”.
Mesazhe të tilla nga Bundestagu tashmë po ndikojnë në planet e korporatave gjermane. Volkswagen ka fabrikën më moderne të makinave në Kaluga, jo shumë larg Moskës, ku prodhohen modelet VW dhe Škoda, dhe njëkohësisht është investitori më i madh i huaj në tregun rus të makinave. Nga ana tjetër, BMW ndaloi eksportin e makinave në Rusi dhe (për momentin) ndaloi montimin e automjeteve në fabrikën e Kaliningradit.
Megjithatë, 40 kompanitë më të mëdha gjermane në bursën DAX aktualisht nuk kanë plane të tërhiqen nga Rusia. Tetëmbëdhjetë prej tyre madje planifikojnë investime të mëtejshme në tregun rus këtë vit. BASF, Brenntag, Heildelberg dhe disa gjigantë të tjerë gjermanë nuk duan të zbulojnë planet për biznes të mëtejshëm në Rusi.
Shumica e mediave gjermane raportojnë përllogaritjet e ekonomistëve nga Brukseli, sipas të cilave një ndalim i plotë i importit të energjisë nga Rusia do t’i kushtonte çdo banori të BE-së “midis 650 dhe 800 euro në vit”. Presidenti i Parlamentit Evropian Charles Michel deklaron gjithashtu shifra “nga 900 në 1100 euro për frymë në BE”, që tregon vetëm shkallën e varësisë së ekonomisë evropiane nga gazi (i lirë) rus.
Franca importon vetëm rreth 18 deri në 20 për qind të gazit dhe naftës nga Rusia, por sipas ekonomistëve atje, një “ndalim i plotë i importeve të gazit sigurisht që do ta shtynte Francën në një periudhë të gjatë recesioni e ndoshta dhe tregjet e vendeve të tjera të BE-së”.
Një nga analistët kryesorë, Clement Fist, konfirmon se në Berlin është vendosur prej kohësh “alarmi i kuq”.
Sipas njoftimeve të fundit, qeveria gjermane është e vendosur që në vitin 2024 të reduktojë ose të ndalojë plotësisht importin e gazit nga Rusia.
