Më 4 gusht 2021, policia federale braziliane hipi në një avion të regjistruar në kompaninë charter ACM Air me bazë në Stamboll. Avioni privat, i cili mbante kodin e bishtit TC-GVA, mbante një pasagjer belgo-spanjoll, katër anëtarë të ekuipazhit turq dhe 1.3 ton kokainë në 24 valixhe, me një vlerë tregu prej 45.6 milionë euro. Sipas dokumenteve të para nga DW, avioni kishte nisur udhëtimin e tij në Malaga, Spanjë dhe, pasi kishte zhdoganuar në Fortaleza, fluturoi për në Ribeirao Preto, ku ishte planifikuar të merrte katër pasagjerë të nisur për në Bruksel me një ndalesë në Portugali. Por, kur u bastis nga policia braziliane në Fortaleza, pasagjeri i vetëm ishte një burrë i quajtur Angel Gonzalez Valdez.
Pamjet e bastisjes u transmetuan nga media në të gjithë Brazilin dhe Amerikën Latine, si dhe në Spanjë, Belgjikë dhe Turqi, dhe u shpërndanë në mediat sociale nga politikanë të opozitës turke dhe brazilianë të shquar jashtë vendit. Deri në fund të vitit 2021, Valdez ndërroi jetë nga kanceri në paraburgim, ndërsa piloti u rikthye në Turqi, ku do të akuzohej për rolin e tij në trafikun e dyshuar të kokainës dhe shtypi turk do të pyeste se si një ish-pronë shtetërore avioni (pasi avioni ishte përdorur për transportuar Presidentin Recep Tayyip Erdogan) gjatë grushtit të shtetit të vitit 2016 – kishte përfunduar i mbushur me drogë dhe ishte konfiskuar në Brazil.
Trafikimi nëpërmjet Turqisë
Sipas Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Drogën dhe Krimin, Turqia po bëhet gjithnjë e më shumë një pikë tranziti për trafikun global të kokainës. Nga viti 2014 deri në vitin 2020, sasia e kokainës së kapur në vend u rrit pothuajse pesëfish, sipas UNODC. Në vitin 2020 u kapën rreth 2 ton.
Antoine Vella, një studiues në UNODC, tha për DW se trafikantët turq po marrin një pjesë më të madhe të tregut evropian të kokainës, ku Turqia përdoret kryesisht si vend tranziti për kokainën me destinacion Evropën Juglindore dhe Lindore.
“Sasi të mëdha janë sekuestruar në raste individuale, si në Turqi ashtu edhe në vendet e Amerikës Latine rrugës për në Turqi në vitin 2020 dhe 2021,”- tha Vella.
Kokaina trafikohet në Turqi si nëpërmjet korrierëve ajror ashtu edhe përmes dërgesave detare. “Korrierët ajror shpesh përdorin aeroportin e Stambollit për t’u ulur dhe mund të udhëtojnë nga Amerika e Jugut si dhe nga Afrika,” tha Vella.
“Rritja e fundit ka të ngjarë të nxitet nga dërgesat detare.”
“Pablo Escobar Brazilian”
Dokumentet dhe informacionet e marra nga DW sugjerojnë se pas aeroplanit turk që u kap në Fortaleza mund të ketë qenë një ish-oficer i policisë ushtarake braziliane i quajtur Sergio Roberto de Carvalho. Sipas raportimeve të mediave, policia braziliane dyshon gjithashtu për përfshirjen e Carvalhos. Malaga, pika e nisjes për fluturimin e aeroplanit turk drejt Brazilit, dihet se është një bazë që ai e ka përdorur më parë.
Carvalho, i njohur si “braziliani Pablo Escobar”, është një nga baronët kryesorë të drogës në botë dhe dyshohet se ka trafikuar rreth 50 ton kokainë në Evropë nga viti 2018 deri në vitin 2021. Sipas mediave spanjolle, ai jetonte në Spanjë me një pasaportë të rreme Surinameze në emri i “Paul Wouter”. Carvalho u arrestua si Wouter kur policia spanjolle konfiskoi një ngarkesë prej 1.7 ton kokainë – në emër të Paul Wouter – në një anije që hynte nga Surinami.
Një burrë me flokë gri shikon telefonin e tij të mençur përpara një banke me bar.
Për shkak se “Wouter” kishte një rekord të pastër, Carvalho liroi me kusht pas katër muajsh, duke paguar një tarifë prej 200,000 euro ndërsa çështja kaloi në gjykatë. Pas gati 2 vjetësh dhe pak para se gjykata të jepte vendimin e saj përfundimtar në gusht 2020, avokati i Carvalho i paraqiti gjyqtarit një certifikatë vdekjeje që deklaronte se “Wouter” kishte vdekur dhe ishte djegur. Çështja u pezullua.
Muaj më vonë, sipas raportimeve të mediave, policia braziliane informoi autoritetet spanjolle dhe Interpolin se Paul Wouter ishte, në fakt, Carvalho dhe se ai ishte larguar nga Spanja me një pasaportë tjetër pasi kishte kryer një operacion plastik. Interpoli filloi operacione të njëkohshme që synonin organizatën e Carvalhos në Brazil, Spanjë, Portugali, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Kolumbi. Vetë Carvalho, megjithatë, shpëtoi.
Policia gjeti pasaporta për identitete të shumta në shtëpinë e tij në Portugali, si dhe një furgon të mbushur me 12 milionë euro në para. Policia portugeze beson se furgoni ishte menduar si një plan daljeje. Një burim tha për DW se 3 pasagjerët e humbur nga avioni në Fortaleza ishin të afërm të Carvalhos, të cilët kishin vendosur të mos hipnin në momentin e fundit. Burimi tha se braziliani Escobar dihej se kishte përdorur kompani në Dubai, Brazil, Portugali dhe gjetkë për të pastruar miliarda dollarë. Burimet thanë gjithashtu se Carvalho po përdorte lidhje biznesi në Turqi për të pastruar para.
Punonjësit me operatorë tokësorë Lider Aviacao në aeroportin në Fortaleza dëshmuan se ACM Air kishte këmbëngulur të paguante me para për shërbimet tokësore, gjë që, për arsye sigurie, është një praktikë e pazakontë në industrinë e aviacionit. Punonjësit dëshmuan gjithashtu se avioni kishte shkuar në një hangar tjetër nga ai i caktuar.
Të kontaktuar nga DW, punonjësit e ACM Air nuk zbuluan se kush kishte paguar 160,000 euro për të marrë me qira avionin, të cilin kompania e kishte blerë nga shteti turk në vitin 2017. Angel Gonzalez Valdez, pasagjeri i vetëm, u arrestua, së bashku me pilotin turk Veli D. – emri i plotë i të cilit nuk përdoret pasi nuk është dënuar për një krim – dhe ekuipazhi turk u mor në pyetje. Avokati i Valdez tha për DW se Valdez tha se piloti mbante përgjegjësinë kryesore për drogën në bord.
“Në spital, Angel pranoi se nuk dinte shumë për operacionin dhe ai thjesht ndoqi urdhrat e pilotit,”-tha avokatja, Maria das Dores Goncalvez Cavalcante.
160,000 euro do të ishin një faturë e rëndë për një fluturim të vetëm për 61-vjeçarin Valdez, një inxhinier i cili, sipas dokumenteve të shqyrtuara nga DW, kishte shpallur dy herë falimentimin. Për më tepër, avokati i tij tha se Valdez, i cili vdiq në paraburgim nga kanceri terminal më 24 tetor, i tha asaj në shtator se do t’i linte 500,000 €, të paguara nga një palë e tretë, për familjen e tij.
Pas gati katër muajsh në paraburgim në Brazil, piloti, një oficer i Forcave Ajrore Turke në pension, u lirua për mungesë provash – vetëm për t’u arrestuar kur u kthye në Turqi më 26 dhjetor 2021 dhe u akuzua katër ditë më vonë. Një ditë pas arrestimit të pilotit, Seyhmus Ozkan, pronari i ACM Air, u arrestua në Turqi.
Atë javë, fotot e zbuluara të Ozkanit me ministrin e brendshëm turk, Suleyman Soylu, dhe Ethem Sancak, një biznesmen me lidhje të ngushta me Erdoganin, shkaktuan një skandal mbarëkombëtar. Motra e Ozkanit, Cigdem Ozkan, ishte gjithashtu një kandidate parlamentare për Partinë për Drejtësi dhe Zhvillim të Erdoganit në vitin 2015.
Udhëtimi i gjatë i kokainës
Konfiskimi më i fundit i raportuar i kokainës gjatë rrugës për në Turqi nga Amerika Latine erdhi në shkurt, kur rreth 44 kilogramë (97 paund) kokainë të pastër u kapën në një enë bananeje gjatë inspektimeve të kryera në portin në Guayaquil, Ekuador. Në fakt, Ekuadori është një emër që del shpesh në raportet për dërgesat e kokainës në Turqi. Në qershor, 1.3 ton, gjithashtu nga Ekuadori, u kapën në provincën jugore të Mersinit të Turqisë – sasia më e madhe e vetme e kokainës e kapur ndonjëherë në tokën turke. Kjo do të ishte eklipsuar nëse një ngarkesë prej 4.9 tonësh rrugës për në Turqi nuk do të kapej në portin Buenaventura të Kolumbisë në vitin 2020.
Porti më i madh i Ekuadorit, Puerto Bolivar, menaxhohet nga kompania turke Yilport, e cila është në pronësi të bashkëpunëtorit të Erdoganit, Yuksel Yildirim. Sipas faqes së internetit të Yilport, marrëveshja për modernizimin dhe drejtimin e portit u nënshkrua gjatë vizitës zyrtare të Erdoganit në Ekuador në vitin 2016, me presidentin e atëhershëm Rafael Correa gjithashtu.
Pjesa më e madhe e kokainës së kapur në Turqi ose gjatë rrugës për në Turqi është e destinuar për shpërndarje brenda vendeve të tjera të Evropës dhe Lindjes së Mesme, por tregu i brendshëm po rritet gjithashtu, megjithëse ende zbehet me shitjet në vendet e BE-së si Spanja, Holanda dhe Gjermania. Qendra Turke e Monitorimit për Drogën dhe Varësinë nga Drogat (TUBIM), një njësi e atashuar pranë Policisë Kombëtare Turke, nuk do të jepte specifika për sasinë e kokainës që kalon në Turqi çdo vit, apo se si shpërndahet më pas jashtë vendit.
Që nga viti 2018, sipas UNODC, prevalenca e turqve të moshës 15-64 vjeç që përdornin kokainë ishte rreth pesë në 10,000. Megjithatë, numri i konfiskimeve të kokainës u rrit pothuajse pesëfish nga viti 2014 në 2017, nga rreth 700 në vit në gati 4,000. Autoritetet turke arrestuan pothuajse 4,500 persona në lidhje me veprat penale të lidhura me kokainën në vitin 2020.
“Nuk mund të përjashtohet që kërkesa nga një treg i brendshëm në zhvillim mund të kontribuojë në rritjen e flukseve drejt Turqisë,” tha Vella. Hetimet vazhdojnë në Brazil dhe Turqi për të mësuar se kush qëndron pas valixhet me kokainë të sekuestruar nga avioni ACM në Fortaleza. Shtrirja e rrjetit të brazilianit Escobar Carvalho brenda Turqisë mbetet e errët. Dhe piloti Veli D. dhe pronari i ACM Ozkan për momentn ende mbeten në burg.
Vetë avioni, i përdorur nga kryeministrat dhe presidentët turq nga viti 1988 deri sa u shit te ACM, është rikthyer në detyrën zyrtare – në flotën e policisë federale braziliane./ DW
