Gjatë 20 viteve të fundit, grupet kriminale nga Ballkani Perëndimor janë bërë aktorët kryesorë në tregtinë globale të drogës. Rrjetet ballkanike janë të përfshira në trafikun e heroinës, prodhimin dhe trafikimin e kanabisit, si dhe trafikimin e kokainës nga Amerika Latine në portet në Evropën Perëndimore dhe Juglindore.
Në këtë proces, ata kanë grumbulluar pasuri të konsiderueshme, një reputacion të jashtëzakonshëm – dhe një numër armiqsh. Edhe pse ata mbajnë lidhje me atdheun e tyre, shumica e operacioneve të tyre zhvillohen jashtë Ballkanit Perëndimor. Tregmarrësit punojnë pranë burimeve të furnizimit (për shembull në Ekuador, Brazil dhe Kolumbi); të tjerët menaxhojnë rrjetet e shpërndarjes në Belgjikë, Itali, Holandë, Spanjë dhe Angli; dhe shefat mbajnë distancën e tyre – dhe paratë e tyre – në Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA), zbuloi në një analizë të re Iniciativa Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional (GI-TOC).
Migrimi kriminal në Emiratet e Bashkuara Arabe
Në shtator 2020, Europol njoftoi një operacion të madh kundër një grupi kriminal shqipfolës, i konsideruar si një nga më aktivët në tregtinë e kokainës në Evropë. Hetimet rezultuan në arrestimin e 20 individëve nga nëntë vende. Një prej tyre ishte edhe Eldi Dizdari, shqiptar me banim në Dubai. Dizdari është një nga disa shqiptarë të akuzuar për trafik ndërkombëtar droge që kanë gjetur strehim në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Besohet se rreth dy të tretat e të gjithë liderëve kriminalë shqiptarë fshihen në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Aftësia e tyre për të qëndruar në vend duket se lehtësohet duke blerë pasuri të paluajtshme dhe duke investuar në ekonominë vendase. “Kriminelët e mëdhenj nga Ballkani blejnë qëndrimin e tyre të sigurt duke investuar shuma të mëdha parash në vend dhe duke shpenzuar shumë, duke mbajtur një mënyrë jetese luksoze. Rregulli i vetëm që duhet të ndjekin është të mos përfshihen në trafik droge apo aktivitete të tjera kriminale brenda vendit”, shpjegoi një gazetar investigativ me bazë në Shqipëri, i cili zgjodhi të mbetet anonim. Shumë kriminelë ndihen aq të sigurt në Emiratet e Bashkuara Arabe saqë ftojnë familjen dhe miqtë që t’u bashkohen.
Vendi është treguar tërheqës edhe për botën e krimit, sepse deri vonë ka qenë shumë e vështirë ekstradimi i kriminelëve të kërkuar nga ky shtet i Gjirit. Në vitin 2021, policia e Dubait arrestoi pesë ‘zotë’ kriminalë ndërkombëtarë të drogës nga SHBA, Angli, Franca dhe Danimarka; megjithatë, Italia ka më shumë se 18 muaj që pret një përgjigje për kërkesën e saj për ekstradimin e Dizdarit. Ndërkohë, sipas avokatit të tij italian, i ka skaduar edhe periudha e paraburgimit.
Nuk janë vetëm ‘mbretërit’ shqiptarë që ndihen si në shtëpinë e tyre në Emiratet e Bashkuara Arabe. Sipas burimeve mediatike në Bosnje dhe Hercegovinë, lideri i kartelit famëkeq Tito dhe Dino, Edin Gaçanin, e ka përdorur vendin si bazë të tij që nga viti 2019. I quajtur ‘Eskobari evropian’, Gaçanin, boshnjak, akuzohet se është një trafikant i madh kokaine, rrjeti i furnizimit të të cilit lidh tregjet e prodhimit të Amerikës Latine me tregjet e konsumit të Evropës Perëndimore. Fitimet e tij duket se i kanë mundësuar blerjen e pronave si dhe mbrojtjen, pasi deri më tani ai i ka shpëtuar arrestimit edhe pse ka qenë objektiv i disa hetimeve, duke përfshirë edhe Administratën Amerikane të Zbatimit të Drogës.
Costa del Crime
Vendimi i bosëve të krimit ballkanik për t’u zhvendosur në Emiratet e Bashkuara Arabe është pjesë e një tendence më të gjerë. Agjencitë e zbatimit të ligjit në BE deklarojnë se Emiratet janë bërë tërheqëse për ‘mbretërit’ nga një numër vendesh evropiane, si dhe nga Anglia. Shtypi britanik e ka quajtur Dubain si Costa del Crime e re – duke zëvendësuar strehën famëkeqe të krimit të Spanjës, Costa del Sol. Me kaq shumë bos bandash në një vend të vogël, vendi shihet si një strehë për kriminelët; një qendër me rrezik të ulët për koordinimin e aktiviteteve të paligjshme me emisarët jashtë vendit; dhe një vend i mirë për t’u shoqëruar dhe për të lidhur marrëveshje të reja.
Emiratet e Bashkuara Arabe renditen në vendin e 57-të nga 193 vende në botë në renditjen e përgjithshme të kriminalitetit të Indeksit Global të Krimit të Organizuar të Iniciativës Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional 2021.
Megjithatë, ai paraqitet brenda dhjetë vendeve me pikët më të varfra në botë për tregjet kriminale dhe ka rezultate të dobëta në rregulloren kundër pastrimit të parave, me një rezultat 4.00 nga 10. Ekzaminimi i transaksioneve të dyshimta që vijnë nga organizata kriminale që shpesh fshihen pas bizneset apo institucionet financiare janë të dobëta.
Në mars 2022, mbikëqyrësi global, ‘Task Forca e Veprimit Financiar’ e vendosi Emiratet e Bashkuara Arabe në listën e saj gri për shqetësimet se nuk po bën mjaftueshëm për të trajtuar aktivitetet e paligjshme financiare. Sipas këtij organi ndërqeveritar, vendet e vendosura në këtë listë duhet të punojnë për të adresuar mangësitë strategjike në regjimet e tyre për të luftuar pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit. Në mënyrë të ngjashme, organizata e shoqërisë civile kundër korrupsionit Transparency International tha se Emiratet e Bashkuara Arabe janë një “pjesë kyçe në enigmën globale të pastrimit të parave”.
Tendenca e lëvizjes në tregje të largëta për të pastruar të ardhurat e krimit tregon sofistikimin e shtuar të kriminelëve ballkanikë dhe është një tregues se sa fleksibël dhe të orientuara drejt biznesit janë bërë këto organizata. Agjencitë e zbatimit të ligjit duhet të bashkëpunojnë me Emiratet e Bashkuara Arabe për të adresuar këtë problem, duke përfshirë një qasje holistike dhe afatgjatë. Përveç kësaj, duhet bërë më shumë për të trajtuar rreziqet e integrimit të të ardhurave nga krimi i pastruar jashtë shtetit në ekonominë e brishtë politike të Ballkanit Perëndimor.
