Mbas arrestimit u paraqita te hetuesi. Ky ishte një djalë i ri nga Skrapari. Hetuesinë me të e kalova mirë. Ndryshe nga shumë shokë të mi që i urrenin hetuesit e tyre, unë për Bashkim Cakën, nuk kam as zemërimin më të vogël; nesër po ta takoj mund të rri me të e të pi ndonjë gotë birrë. Tensionit të ditëve të para për akuzën, i zuri vendin zhgënjimi i plotë kur mora vesh se shoku im i ngushtë, ishte akuzuesi kryesor për krimin tim të “agjitacionit e të propagandës, për minimin e rrëzimin e pushtetit popullor”.
Si një film më kalonte para sysh jeta jonë. Njohja jonë datonte para më shumë se një të katërt shekulli. Kishim qenë bashkë shokë klase që në të parën gjimnaz, shokë vuajtjesh në të njëjtat kushte të internimit. Kishim ndarë bashkë kafshatën e gojës, gëzimet dhe hidhërimet. Me të vërtetë rrugët tona u ndanë, sepse ai u bë arsimtar dhe vazhdoi universitetin me korrespondencë, ndërsa unë u bëra murator dhe s’pata mundësi të vazhdoja shkollën e lartë. Por ne mbetëm shokë, miq. Nuk kishte tavolinë që të shtrohej në shtëpinë time pa praninë e tij.
Unë nuk dyshoja se mbas sjelljes së tij prej Urjah Hipi fshihej pabesia, nuk mund t’a merrja me mend se shoku im e ngrinte ndërtesën e pozitës së tij shoqërore si arsimtar mbi gërmadhat e fatkeqësisë sime apo të shokëve të tjerë. Kur ishte ai ushtar unë sa herë e pata ndihmuar, isha pranë tij në fatkeqësinë e burgosjes së të atit. Ai ishte i zgjuar, me kulturë, plot mirësjellje e dhembshuri me njerëzit e familjes sime; si kishte mundësi të më groposte mua? Në emër të çfarë ideali arrinte ai në këtë humnerë shoqërore, si flinte i qetë në shtratin e tij bashkëshortor? Si i duronte shikimet e pafajshme të vogëlusheve të mia? Si mund të dilte para nënës sime, për të cilën thoshte se kishte shumë respekt? A ekzistonte Ferri i Makbetit për tipa të tillë?
Një mori pyetjesh të tilla godisnin trurin tim në vetminë e qelisë e përgjigje s’kishte. Përgjigjen e mora në ballafaqimin me të në prani të hetuesit e të një oficeri tjetër, operativ i zonës sonë. Ai ruante gjakftohtësinë deri në cinizëm, ishte i vendosur në pohimin e padive që kishte bërë prej disa vjetësh. Dukej se nuk e vriste ndërgjegjja aspak, përkundrazi ishte krenar, sepse i bënte një shërbim të madh Partisë dhe Shtetit. Vendosmëria e tij shkoi deri aty, sa që dëshmitare për bisedat tona u paraqit edhe gruaja e tij, procedurë e parregullt nga ana juridike, por e pranueshme për hetuesinë dhe gjykatën tonë.
Ballafaqimin e vërtetë me diktaturën e pata në bisedën me kryetarin e Degës së Punëve të Brendshme, Kapllan Shehun, personifikim tipik i kriminelit të lindur. Ai ishte kunati i Kadri Hazbiut, atë kohë Ministër i Mbrojtjes dhe i priste shpata në të katër anët. Kërkonte prej meje një raport të detajuar të të gjitha bisedave që kisha bërë gjatë njëzet vjetëve me të njohur e të panjohur, kërkonte që nëpërmjet meje të fuste në burg persona të tjerë. Kjo ishte praktika e zakonshme e zanatit të tij, praktikë që shumë njerëz e kanë provuar personalisht.
Në kundërshtimin tim ai u shpreh: “Jo vetëm ti do të kalbesh këtu, por unë do ta lë me testament që edhe fëmijët e tu, të përfundojnë në burg. Familja do të internohet në Grabian ose në Bedat”. Një sadizëm të tillë nuk e kam hasur në asnjë faqe libri që më ka rënë në dorë, besoj se nuk ekziston as në proceset e famshme të Moskës së viteve tridhjetë. Kjo ishte fytyra e vërtetë e përfaqësuesit të diktaturës së kuqe të markës shqiptare. Për ironi të fatit dhe me vullnet të Zotit, ky njeri përfundoi në burg vetë mbas tre vjetësh të kësaj bisede. Atje ai njohu në kurrizin e tij se ç’ishte dhuna dhe provoi dajakun e të burgosurve, mbi të cilët kishte ushtruar dhunë.
Përse u dënova unë? Disa nga akuzat ishin këto:
Kisha thënë se gjyshi im, kishte patur aktivitet patriotik deri në kohën e pushtimit.
Kisha thënë se ne, nuk i rezistojmë dot një sulmi ushtarak të superfuqive.
Kisha thënë se femra shqiptare, nuk e ka emancipimin e femrës evropiane.
Kisha shprehur mendimin se nga gjithë profesionistët, mësuesit më dukeshin më të paaftët në punën e tyre.
Kisha dëgjuar mesazhin e Papës me rastin e Krishtlindjeve.
Kisha lexuar Dostojevskin.
Kisha thënë se një personi që bën tetë fëmijë, nuk i ka faj Shteti për varfërinë e tij.
Kisha ngushëlluar paditësin tim me rastin e pushkatimit të kunatit të tij me shprehjen: “Ky paska qenë fati i tij”. Ai e interpretoi sikur kisha akuzuar organet e Drejtësisë, se e dënuan kot. Për çudi mua më kishte ardhur më shumë keq se sa paditësit, megjithëse nuk e njihja fare kunatin e tij.
Isha fatalist dhe besoja në ekzistencën e Zotit.
Kisha thënë që lufta e klasave, zhvillohet e ashpër karshi nesh, mbasi nuk na lënë të punojmë as në zanatin e muratorit.
Kisha thënë se në Itali jetohet më mirë se në Shqipëri.
Këto e të tjera biseda që s’i mbaj mend përbënin “krimin” tim kundër Shtetit, për të cilin trupi gjykues vendosi të më dënojë me tetë vjet heqje lirie. Ajo që është për t’u theksuar, mbetet fakti se këto biseda i kisha bërë vetëm me një njeri, mbasi në gjyq ato nuk i vërtetoi askush tjetër. Lexuesi mund të marrë me mend se çfarë “rreziku” i vinte pushtetit prej tyre e, se sa “e besueshme” ishte drejtësia “popullore”, që kishte hequr si “të panevojshëm e të kotë” edhe institucionin e avokatit mbrojtës. Më kujtohet një shprehje e bukur e kryetarit të gjyqit që më tha ndërmjet të tjerash për Dostojevskin: “Edhe unë e kam lexuar atë, por ç’pate që i’a the këtij” duke treguar me dorë dëshmitarin tim!
Mbas dënimit tim, Kapllan Shehu dhe Kosta Ndini, vazhduan procesin kriminal ndaj familjes sime. Internuan nënën dhe gruan (babai ishte me kohë i internuar) dhe një ditë makina shkoi te dera dhe ngarkoi plaçkat. Familja ime përfundoi në Grabian, një vend internimi rrëzë kodrave, tetëmbëdhjetë kilometra larg qytetit të Lushnjës. Un përfundova në Spaç të Mirditës. Spaçi, tashmë me famë botërore, ishte një burg natyror. Një gropë mes maleve të Mirditës, ishte zgjedhur si vend dënimi nga ish -ministri Koço Theodhosi dhe, për ironi të fatit, aty ndodhej vëllai i tij i burgosur. Atje takova shokët e mi që ishin arrestuar para meje dhe u njoha me të tjerë. Ishte një kamp i tejmbushur në atë fund viti të 1980-ës, një vend terrori ku ishin në fuqi dënimet dhe ri dënimet, ku mbahej në fuqi regjimi special i vendosur mbas kryengritjes që kishte shpërthyer aty në majin e vitit 1973.
Kishte njerëz nga të gjitha karakteret. Kishte të tillë që prej më shumë se dhjetë vjetësh në atë ferr përballonin me dinjitet të admirueshëm vuajtjen dhe të impononin respekt. Kishte nga ata që paguanin çmimin e ndershmërisë së tyre, sepse s’kishin pranuar diktatin e së keqes në karakterin e tyre, por kishte dhe nga ata që ishin mishërim i së keqes; një i burgosur që merrej me leximin e shtypit, kishte vrojtuar një bari në një stan përballë kampit që nuk respektonte orarin e nxjerrjes së dhive dhe kishte sinjalizuar, me një letër për këtë dukuri, Komitetin e Partisë në Rrëshen; një brigadier i dënuar me njëzet vjet, padiste policin në komandë se, nuk vjen të detyrojë të burgosurit të punojnë; të tjerë, të burgosur në Zejmen, i shkruanin Ministrisë, se komisari sillej mirë me të burgosurit në një kohë që ai bënte detyrën e tij, por me njerëzi e pa harbutllëk. Këta tipa t’a vështirësonin jetën atje, t’i shtonin vuajtjet.
Puna në minierë kishte vështirësitë e saj. Pesë muaj në galeri padrejtësisht (isha i sëmurë me ulçera në duoden e nuk duhej të më futnin në galeri), në frontet më të vështira më provokuan një krizë të rëndë në stomak, të cilën mezi e përballova me ilaçet që më dërgonte daja nga Italia. Në çdo fillim pune, lusja Zotin të më shpëtonte, dhe e falënderoja kur dilja. Rrezikut i kam shpëtuar disa herë. Në një galeri isha duke shkarkuar vagonin kur ndodhi shembja pikërisht aty ku ngarkoja unë. Muajin tjetër në atë front u vra një djalë nga Shkodra. Tragjedia ishte pranë në çdo moment, por njeriu mësohet me të keqen dhe nuk i bën më përshtypje. Aty qëndrova një vit e gjysëm, e një ditë maji 1982, u transferova në Zejmen ku, ngrihej një kamp i ri. Aty kushtet ndryshonin shumë nga ata të Spaçit, e ne na u duk gjysëm lirimi.
Jeta në burg është një gjymtim për njeriun. Privacionet e të gjitha formave, largësia nga familja, preokupimi për të, rreshti disa herë në ditë, mendimi i të qenit pa faj aty brenda, të gjitha këto krijojnë një kompleks shpirtëror që e ngrys njeriun, e thinj para kohe, i errëson mendimin. Jo më kot Dostojevski e quante “shtëpi e të vdekurve”. Po ç’forcë e mban gjallë atë, që kur dënohet me njëzet vjet burg, po ta dijë se do t’i bëjë të gjitha çmendet ose vret veten? Ka vetëm një ilaç: shpresa, ajo i mban njerëzit të fortë, i bën t’i bëjnë ballë së keqes me gaz. Shpresa fillon tek njeriu që kur hyn në atë derë dhe e shoqëron gjatë gjithë kohës.
Kështu dhe ne në çdo festë prisnim lirimin, dhe momentit të parë të dëshpërimit për mungesën e tij, i’a zinte vendin pritja me shpresë për festën tjetër. Kështu në nëntor 1982, Zoti i dha vullnetin e mirë Enver Hoxhës të, dekretonte faljen e parë pas njëzetë vjetësh. Ajo falje më përfshinte dhe mua. Jeta është një bashkësi e së mirës me të keqen. Gëzimin për lirimin nuk e ndjemë shumë ne që dolëm, sepse lamë në burg shokët tanë, me të cilët kishim kaluar çastet e dëshpërimit, dhimbjen për të afërmit e vdekur, kishim gjetur ngushëllim në fjalën e njëri-tjetrit e tani, na dukej se po i tradhtonim duke i lënë aty, brenda telave.
U ktheva në shtëpi atë ditë nëntori të 1982-it, me kokën e qethur (zv/komandanti i kampit kish dhënë urdhër të prerë të qetheshim një javë para lirimit, megjithëse dihej ai vendim i marrë nga udhëheqja), me një trastë në dorë, me shikim të humbur në ato fusha, të cilat më kujtonin çaste pune të lodhshme e nën sytë kuriozë e me shprehje të ndryshme të njerëzve në autobusë e në rrugë. Më dolën përpara njerëzit e shtëpisë, nëna u ul dhe puthi tokën, fëmijët m’u hodhën në qafë, babai më përqafoi, gruaja, kunati. Lot, urime e pak gaz.
Dy vjet e gjysëm larg familjes, sa fatkeqësi e dhimbje kishin rënë mbi të, një periudhë tej së zakonshmes mbi shpatullat e atyre fëmijëve e pleqve. Vite të ngarkuara me sëmundje, vdekje, shtypje policore, urrejtje klasore, vështirësish të jashtëzakonshme jetese, mungese përkrahjeje. Më duhej tani të mbyllja shumë plagë, por a kisha fuqi? Veprimi i parë që kreva sapo zbrita nga autobusi në Lushnjë ishte, vizita te varri i freskët i gjyshes sime të mirë. Zoti nuk desh që t’i japë një gëzim në fund, lirimin tim. Para syve të mendjes ajo është e gjallë çdo ditë për mua, e kam dashur shumë, më shumë se prindërit, dhe pamja e fundit e takimit tonë më është ngulitur në tru. Erdhi e më takoi në hetuesi mbas dënimit tim, së bashku me fëmijët e vegjël, babanë e gruan. Më dha kurajo e më përsëriti pak a shumë ato fjalë që më thoshte dikur, kur unë i vogël qaja brenda në qeli, e ajo luftonte me policin jashtë.
Gjyshet e mia të nderuara, objektet e dashurisë, dhembshurisë së pafund, sa shumë u kujdesët për mua, sa shumë ndjenjë derdhët mbi mua, sikur deshët të kompensonit, ju, të vetmet, atë që bota dhe fati e jepnin me pikatore. Njëra më rriti me duart e saj, hoqi kafshatën nga goja e s’la të më dhimbte stomaku nga uria, më njohu ajo e para me historinë e tridhjetë vjetëve të paraluftës, me historinë e vërtetë të Vendit tim. Ajo ishte enciklopedi e gjallë, të fliste me detaje për figura të shquara historike, për burra të mençur, trima e fisnikë, të cilëve iu kishte nxjerrë aq shpesh kafe e u kishte shtruar tavolinën. Tregonte ndodhi e biseda nga më të ndryshmet, për Nolin e Ahmet Zogun, Avni Rystemin (kështu i thoshte ajo), e Abdi Toptanin, për Bajram Begun e Hasan Prishtinën, për Ndre Mjedën e Patër Gjergj Fishtën, për Zija Dibrën e Elez Isufm, për Stavro Vinjaun e Qazim Koculin, për Bazin e Canës e sa e sa burra të tjerë që ishin përpjekur, t’i vinin themelet këtij kombi në vite të vështira.
Por mbi të gjitha në kujtesën e saj spikaste figura e Gurakuqit, një burri që për nga fisnikëria e mençuria i kishte shokët e rrallë. Mua më kanë mbetur në mendje shumë episode e shije të tij që ajo i përmendte shpesh: “Eh moj Caje, ta ka fajin ky, duke treguar gjyshin tim, i kam thanë me kohë mos u marto, në Shqipni nuk bahet politika tue pasë familje”. Sa profetike, sa e mençur, sa e thellë kjo shprehje e atij burri që s’u martua kurrë e që pyetjes në lidhje me këtë gjë i përgjigjej: “Jam martue me Shqipninë”. Sa shumë i vërtetoi ky shekull këto fjalë, sa shtrenjtë i paguam, deri dhe unë pasojat e asaj jete politike të burrit të saj. Sa mbrapa qytetërimit mbeti shoqëria jonë, që shkarkoi tmerrësisht mbi gra e fëmijë të pafajshëm pasojat e pasioneve, ideve e të jetës politike të protagonistëve…!
Figura e Luigj Gurakuqit më lidhte dhe me gjyshen tjetër, të venë e Sotir Gjikës, publicist e gazetar, drejtor i gazetës “Kuvendi” që botohej në Romë. Atë natë kobzezë të 2 Marsit 1925 Luigji, mbasi kishte ngrënë darkë në një restorant me një mikun e tij, i kishte thënë atij se do të shkonte te Sotiri, sepse i kishte premtuar vajzës së tij një kukull, e do t’ia çonte. Por plumbi mizor nuk e la ta plotësonte premtimin ai burrë shpirtmadh. Mbi varrin e tij do të fliste Sotiri, por në pamundësi që të ngrihej nga shtrati, në vend të tij foli gjyshja ime, e shoqja.
Gjyshja ime, që nuk mundi të më njihte deri sa vdiq, që gjithë jetën u rropat me mundim për të shkolluar dy fëmijët e saj jetimë, që sakrifikoi gjithçka për të ndërtuar një të ardhme për mua e, së fundi vdiq duke ditur se Poçi i saj, kishte përfunduar në burg. Mbas një viti ajo mori edhe dajën tim, dhe kështu për nënën time u shua dhe shpresa e fundit për të gjetur një shtëpi të sajën, me të cilën tashmë e lidhnin vetëm kujtimet dhe varret. Diktatura do të peshonte dhimbshëm në ndarjet e njerëzve, nëna ime u largua njëzet e tre vjeçe nga familja për të mos u takuar më me njerëzit e saj. Besoj se duhet të ketë një drejtësi hyjnore, para së cilës të përgjigjen ata që ndërtuan një rend të tillë gjërash…!
Kthimi im në shtëpi duhej të rivendoste një minimum qetësie që mungonte gjatë viteve të burgut tim. Në vështirësitë e panumërta të këtyre dy viteve, familjes sime i kishin qëndruar pranë vetëm xhaxhai me të shoqen dhe familja e gruas. Vetëm ata më trokitën pa frikë në derën e Spaçit apo Zejmenit, u munduan me praninë e tyre të lehtësonin sadopak plagët. Në rrethana të tilla, fisnikëria e atij që të gjendet pranë, është një melhem që nuk ka të paguar me gjithë arin e botës. Prindërit dhe vëllezërit e gruas, nuk e braktisën motrën në fatkeqësi, nuk i ofruan mundësinë e ndarjes, qoftë dhe formale, siç bënë qindra familje të tjera duke shkaktuar qindra drama me pasoja rrënuese për ndjenjat, personalitetin e botën shpirtërore të të burgosurve, fëmijëve e familjeve të tyre. Ata e mbështetën, e ngushëlluan, i qëndruan pranë motrës së tyre me kurajo e, pa përfillur dhe rrezikun e mundshëm, që mund t’u vinte nga zhvillimi me konsekuencë i luftës së klasave prej njerëzve pa asnjë princip moral në vetvete. Këtyre njerëzve që dhanë provat e dashamirësisë në orët më të errëta të natës së gjatë të diktaturës, ju mbetem borxhli përjetë.
Lirimin nga burgu para kohe, Komisioni i Internimeve e ktheu në shkurt 1984 në internim, pa asnjë farë motivacioni. Një komunikim i thjeshtë i një punonjësi të Degës, në praninë pompoze të kryetares së Këshillit dhe të sekretarit të Partisë që vërtetonin aktin “human”, më fuste në një burg të dytë, por pa tela me gjemba. Ishte një modë e re n’atë kohë, një fushatë internimesh me karakter ordiner, për të goditur shfaqjet e huaja me rrezikshmëri shoqërore si vjedhja, imoraliteti etj…! Në këtë fushë u përfshiva dhe unë së bashku me shumë të tjerë të liruar nga amnistia. A do të plotësonim numrin e planifikuar nga Ministria e Punëve të Brendshme apo, partia dhe shteti e shihnin me keqardhje aktin e tyre “zemërgjerë”, të lirimit tonë nga burgu?
Internimi në ato vite kishte karakterin e një paraburgimi. Rregulla shumë të rrepta kushtëzonin jetën e përditshme e sillnin vështirësi të mëdha për lëvizjen e nevojat familjare. Të gjithë në shtëpi ishim të internuar e pasojat ndiheshin shumë, sidomos në çështjet e shëndetit. Këtu dua të tregoj disa episode të dhimbshme. I pari ka lidhje me vajzën time të dytë, Elenën. Në moshën pesë vjeçe asaj, i’u shfaq një dhimbje e fortë barku që e mundonte pothuajse vazhdimisht. Mjeku i zonës dyshoi për parazitë për muaj të tërë; ajo piu gjithfarë barnash të farmacisë e të mjekësisë popullore, por pa rezultat. Vuajtjet e fëmijës së shkretë, që kalonte herë-herë dhe netë të tëra pa gjumë në krahët tanë, na shqetësonin pa masë. Duke parë gjendjen e fëmijës dhe rezultatin jo të kënaqshëm të mjekimeve, mjeku vendosi t’a shtrojë atë në spitalin e Lushnjës.
Deshëm ta çonim të nesërmen në qytet, e kërkuam lejen përkatëse nga personi që na bënte apelin e që ishte sekretar i këshillit. Por ky person, sigurisht në marrëveshje me Degën e Punëve të Brendshme, e manipuloi mjekun deri në atë shkallë, sa që ky i fundit të nesërmen, doli me mendimin se fëmija nuk ka nevojë për t’u shtruar në spital. Kjo ndodhte sepse unë nuk kisha të drejtë të shkoja deri në qytet për të çuar fëmijën. Le ta gjykojë vetë lexuesi gjendjen shpirtërore të një prindi, në të tilla kushte. Si pasojë e pamundësisë për ta çuar vajzën tek specialistët, asaj i’u bë kronike një sëmundje veshkash, të cilën e zbuloi mbas një viti doktor Polikron Çela. Atij mjeku i jam shumë mirënjohës për kujdesin dhe humanizmin e tij të spikatur në kryerjen e detyrës. Para disa kohësh lexova në gazetë se dikush e kishte qëlluar këtë mjek të shquar duke i thyer krahun. Nuk di se kush ka qenë, por jam i bindur se do të jetë shok ideali i atyre që nuk deshën të shërohej fëmija ime, më erdhi shumë keq, diçka më theri në shpirt…!
Nëna ime vuan nga një koleksion sëmundjesh; vetë kushtet e jetës së saj e kanë stimuluar shfaqjen e tyre. Në kohën që ishte e internuar në Grabjan, është detyruar të shtrohet dy herë në spital, në gradë të fundit, nga veshkat dhe nga zemra. Radhën e parë mjeku nefrolog Fatmir Dabulla, e kishte në patronazh. Kisha patur të bëj me të për çështjen e vajzës, ai më kishte rekomanduar vizitën e saj tek Dr. Polikroni në Tiranë dhe herë mbas here e kontrollonte vetë. Nëna ishte me një krizë të rëndë pielonefriti, gati të kalonte në azotemi. Mjeku e vizitoi me kujdes, dërgonte infermieren të bënte analizën e duhur, e pastaj me seriozitet profesional më shpjegoi, gjendjen e rëndë të nënës. Nuk kishim ndonjë konfidencë të madhe, ai më mbante mend një çerek shekulli më parë në shkollë, megjithëse kishte qenë disa vjet prapa meje. I shpjegova gjendjen time aktuale, se si nuk kisha mundësi t’i gjendesha nënës pranë, veçse kur të më jepte leje Dega e Punëve të Brendshme për të shkuar në qytet.
Nuk reagoi me fjalë, u bë shumë serioz dhe më siguroi se do të përdorte të gjitha mjekimet e duhura e për rreth dy javë do ta stabilizonte gjendjen e saj shëndetësore…! Kështu u ndava me të me besim në fjalët e tij. Por mbas rreth dhjetë ditësh më lajmëruan të shkoj të marr nënën. Si ka mundësi të jetë shëruar kaq shpejt? Më jepet leja e shkoj së bashku me një miken tonë që nuk ishte më e internuar. Takoj Fatmirin dhe e pyes si qëndron çështja. Ai i vrenjtur në fytyrë shtypet në vetvete e s’është në gjendje të më japë përgjigje. Po unë atë e lexoj vetë në fytyrën e tij, në atë fytyrë që para pak ditësh kishte qenë e mbushur plot besim se do t’ia dilte në krye një pune të tillë të vështirë, shërimit të një njeriu. Tani lexoja në të zhgënjimin, keqardhjen për pacienten, për mua e sigurisht dhe keqardhje për veten e tij…! Ai si mjek duhej t’i shikonte ndryshe pacientët e tij, duhej t’u shërbente sipas pozitës shoqërore e politike, sipas përkatësisë “kllasore”, duhej të shkelte mbi nenin e parë të librit të madh të botës së Mjekësisë, mbi parimin e Hipokratit “Të jesh mjek, së pari duhet të jesh njeri”. Më dha recetën për gentamicinën, një antibiotik i fuqishëm, të cilin ai kishte filluar t’ia injektonte nënës, por që mbas dy ditësh një tjetër mjek jo i specialitetit, kishte dhënë urdhër t’i ndërpritej.
Ç’ishte ky “mjek” apo më mirë të themi ‘kasap’, që e kishte dhënë urdhrin t’i ndërpritej mjekimi pa dalë nga spitali? Nuk dua t’i përmend emrin, emra të tillë e ndyjnë shkrimin, ata nuk duhet të ekzistojnë as në kujtesën e njerëzve. Ai ishte anëtar i PPSH-së, ishte shef pavioni, një farë polici i institucionit mjekësor, i shkolluar në sajë të farefisnisë me një zonjë të madhe të regjimit, dhe ishte i ngarkuar në spital të zhvillonte “luftën e klasave”, jashtë çdo parimi njerëzor që i njeh dhe të dënuarit me vdekje, të drejtën e mjekimit apo shërbimit para ekzekutimit. Çfarë përshtypje do t’i kishte bërë Marksit një fakt i tillë? Kjo shoqëri e projektuar prej tij, për të “ndrequr” padrejtësitë e botës së kapitalit, sa bukur do të përkonte me dukuri të tilla që ilustronin “humanizmin” socialist të saj në prag të vitit 2000…!/Memorie.al
