Çamëria është krahina përgjatë bregdetit të Epirit, midis Shqipërisë jugore dhe Greqisë veriore të sotme dhe ka një popullsi me gjuhë dhe kulturë shqiptare, kryesisht myslimane. Për ata që studiojnë Ballkanin, Çamëria përfaqëson një krahinë të lënë pas dore dhe të harruar. Megjithatë, është e rëndësishme të flasim për të, kryesisht duke patur parasysh situatën. Nuk ka një numër të saktë pasi nuk ka kategori etnike dhe gjuhësore në regjistrimet e qeverisë greke. Sipas autores proshqiptare Miranda Vickers, çamët ortodoksë sot janë rreth 40 mijë në atë territor. Rajoni i Çamërisë është ende shkaku i tensioneve të forta mes Shqipërisë dhe Greqisë; për këtë arsye është thelbësore të kuptohet historia, për të kuptuar më mirë atë që po ndodh sot midis Greqisë dhe Shqipërisë, me bllokimin e Greqisë drejt hapjes së negociatave për plotësimin e vlerave themelore në negociatat me BE (shteti i së drejtës, drejtësia , të drejtat e njeriut).
Të dhëna historike.
Pas Luftës Ballkanike dhe deri në Luftën e Parë Botërore, përndjekjet dhe internimet e popullsisë shqiptare nga grekët vazhduan pa ndërprerje. Pushtimi i Jugosllavisë u bë më 6 prill 1941. Rreth një e treta e të gjithë territorit jugosllav dhe një e pesta e banorëve të saj kaluan nën administrimin italian, e cila zgjati deri më 8 shtator 1943. Është e rëndësishme në këtë kontekst të kujtojmë se Greqia, me një dekret në vitin 1940, i shpalli “gjendjen e luftës” Shqipërisë, një dekret që është ende në fuqi edhe sot, në vitin 2023, duke ndikuar edhe sot në marrëdhëniet dypalëshe mes dy shtetet.. Në vitin 2018, presidenti grek Prokopis Paulopoulos akuzoi Shqipërinë për mbështetjen e bashkëpunëtorëve të nazistëve në Çamëri. Në një deklaratë të diskutueshme ai la të kuptohej se nëse Shqipëria dëshiron mbështetjen e Greqisë në rrugën e saj drejt integrimit në Bashkimin Evropian, duhet të “pranojë të vërtetën”; lidhur me Çamërinë. Sigurisht që disa kanë bashkëpunuar, por fakti që e gjithë popullsia shqiptare në Greqi iu bashkua nazistëve, sigurisht që nuk është e vërtetueshme, mbi të gjitha për arsyen sepse deri më tani, burimet që flasin për bashkëpunimin me nazistët, janë vetëm greke.
Përfaqësimi parlamentar
Në dekadat e fundit, popullsia shqiptare e Çamërise po punon për tu përfaqësuar edhe politikisht. Që nga viti 1991, Çamëria ka krijuar organizatën e saj politike, e cila tashmë ka përfaqësim parlamentar. Kërkesat përfshinin riatdhesimin në tokat të tyre, kthimin e pronave dhe pasurisë së tyre, kompensimin e të ardhurave dhe respektimin e të drejtave të njeriut. Kjo organizatë politike është një grup presioni që mbështet kthimin e çamëve në Greqi. Qëndrimi i qeverive shqiptare ndaj minoritetit shqiptar në Greqi është karakterizuar gjithmonë nga ulje-ngritje; krizat greko-shqiptare kanë radikalizuar qëndrimin e qeverisë shqiptare ose kanë çuar në braktisjen e kësaj çështjeje. Megjithatë, është thelbësore të shihet përfaqësimi politik i Çamërisë. Përfaqësuesi kryesor i minoritetit shqiptar është Shpëtim Idrizi, kreu i Partisë Drejtësi dhe Unitet (PDIU)“Ne shqiptarët e Çamërisë nuk duam hakmarrje, apo ndryshim kufijsh, duam të na kërkohet falje, dhe ne mund të falim që të dy popujt të jetojnë të qetë, ka thënë Idrizi. “Ne duam të kthehemi në shtëpitë tona, për të rifituar statusin që kishim përpara se të largoheshim me dhunë. Ne nuk kërkojmë pronën tonë, duam atdheun tonë dhe atdheu ynë është Çamëria”, vazhdoi ai. Idrizi kundërshton akuzën e Greqisë sipas të cilës çamët të kenë bashkëpunuar me nazistët, dhe tregon foto të liderëve grekë të kohës së luftës me pushtuesit nazistë, duke përsëritur se vetë Greqia ishte bashkëpunëtore me nazistët.
Një pasuri për t’u vlerësuar
Çamëria është një nga krahinat e shumta të rajonit të Ballkanit me një pakicë kombëtare dhe një histori komplekse që ndikon në marrëdhëniet dypalëshe midis shteteve. Historia dhe kultura e saj duhet të hulumtohen në thellësi për të zgjidhur tensionet politikisht. Në fakt, diversiteti kulturor dhe pakicat kombëtare janë një pasuri dhe një karakteristikë themelore e Ballkanit. Por kjo pasuri duhet të përdoret pozitivisht, në mënyrë gjithëpërfshirëse, jo të shfrytëzohet për tu ndarë. Bashkimi Evropian mund të ndihmojë në mbrojtjen e kësaj pasurie.
https://www.ilriformista.it/ciamuria-tensioni-albania-grecia-ricchezza-valorizzare-396242/amp/
