E kaluara e vështirë po i ngarkon edhe sot raportet mes polakëve dhe gjermanëve. 85 vjet pas sulmit gjerman ndaj Polonisë, i cili shkaktoi Luftën e Dytë Botërore, çështja e pagesave të reparacioneve gjermane ndaj vendit fqinj është kthyer prapë në rend dite.
“Pagimi i faturës do të ishte historikisht i justifikuar,” i tha kryeministri polak Donald Tusk kancelarit Olaf Scholz në Berlin më 2 shkurt 2024. Për çështjen e dëmshpërblimeve morale dhe materiale, “Gjermania ka ende diçka për të bërë”, por jo në atë mënyrë që të rëndojë marrëdhëniet gjermano-polake, shtoi Tusk.
Kërkesat për dëmshpërblim nuk janë të reja. Për tetë vjet, qeveria polake e krahut të djathtë të PiS u përpoq të bënte kapital politik të brendshëm me retorikë antigjermane. Kreu i partisë PiS, Jaroslav Kaczynski, theksoi vazhdimisht se Gjermania nuk e kishte paguar ende faturën e saj historike.
Sipas një raporti, Gjermania i detyrohet Polonisë ekuivalentin e më shumë se 1,3 trilion euro: për punën e detyruar të rreth 2,1 milionë polakëve, humbjen e territoreve lindore në favor të Bashkimit Sovjetik dhe humbjen e 196.000 fëmijëve të gjermanizuar me detyrim.
Në shtator 2022, Sejmi polak miratoi një rezolutë që i bëri thirrje Gjermanisë të merrte përgjegjësinë – gjithashtu me votat e opozitës së atëhershme të drejtuar nga Donald Tusk. Megjithatë, opozita këmbënguli që fjala “reparacione” të zëvendësohet me fjalën “përmirësim”.
Kundërshtarët politikë po përpiqen të diskreditojnë Tuskun si “tradhtar shtetëror” dhe “agjent të Berlinit” për shkak të kësaj çështjeje. Në vitin 1953, Polonia hoqi dorë nga dëmshpërblimet, pra kërkesat nga shteti në shtet. Ky është mendimi mbizotërues i juristëve dhe historianëve nga të dy vendet. Kjo nuk ndikon në kërkesat individuale të dëmshpërblimit të viktimave naziste./DW
