Berlini – Kush e di nëse Friedrich Merz do të quhet ndonjëherë “gjiganti i zi”, si paraardhësi i tij Helmut Kohl. Sigurisht, ka shtat të lartë: gati dy metra, njësoj si kancelari i madh i Ribashkimit. Por atë epitet, Kohl e fitoi gjatë momentit të lavdisë së Gjermanisë, siç do të thoshte Stefan Zweig, në “momentin magjik” të rënies së Murit, kur ai udhëhoqi idenë e një Gjermanie të bashkuar me mjeshtëri taktike dhe vendosmëri të hekurt.
Edhe Merz ka përpara sfida historike, ndoshta jo të njëjtat si ato të Kohl, por gjithsesi të rëndësishme. Ka një luftë në Ukrainë, në prag të Europës, ndërsa Perëndimi po copëtohet nën goditjet e sëpatës së Donald Trumpit. Kandidati për kancelar ka shprehur prej kohësh dëshirën për të rivendosur marrëdhëniet e tensionuara me Francën dhe Poloninë, duke u përpjekur të harrojë “pozicionin gjerman”, siç është quajtur në vitet e fundit lëkundja e përhershme e qeverisë Scholz në politikën ndërkombëtare.
Biografët e Merzit shpesh theksojnë se ai ka qenë i ndikuar nga eksperienca si eurodeputet në Strasburg. Ai është një europianist i bindur dhe mbështetës i Ukrainës, por ka një prioritet absolut: të arrijë pavarësinë nga Shtetet e Bashkuara. “Për mua, prioriteti kryesor do të jetë të sigurojmë pavarësinë nga SHBA,” deklaron ai. Sa i përket mbrojtjes dhe Ukrainës, shton: “Më duket e qartë se amerikanët janë indiferentë për të ardhmen e Ukrainës.”
Si kancelar, Merz do të realizojë ëndrrën e jetës së tij, pas një karriere politike të pasigurt, të mbushur me ngritje dhe rënie, si dhe periudha të gjata mungese. Për mbështetësit e tij, ai është njeriu që do ta kthejë CDU-CSU në rrënjët e saj konservatore, duke e çliruar nga trashëgimia e “social-demokratizimit” të epokës Merkel. Ai ka premtuar të “përgjysmojë AfD-në”, por deri më tani ka dështuar: që nga largimi i Merkelit, e djathta ekstreme është rritur nga 11% në 21%. Për konservatorët, kjo nuk ka shumë rëndësi, pavarësisht se CDU vazhdon të qëndrojë në 30%, larg potencialit të saj prej 35-40%, siç sugjerojnë disa analistë politikë.
Pavarësisht kësaj, kristian-demokratët kanë qëndruar të bashkuar rreth liderit të tyre, duke e konsideruar atë mishërimin e vlerave të vjetra të partisë. Në këtë fazë historike, ata besojnë se ky është një avantazh, veçanërisht në Gjermaninë Lindore, ku AfD po fiton gjithnjë e më shumë terren dhe ku Merkel ka mbetur një figurë e padëshiruar.
Friedrich Merz ka lindur në vitin 1955 në një familje katolike në Brilon, në North Rhine-Westphalia. Si adoleshent, ai kishte një pamje paksa të çrregullt (madje ka një debat nëse kishte flokë të gjatë gjatë gjimnazit apo jo, për të cilin ai vetë ka pohuar se “arrinin deri te shpatullat”). I diplomuar për drejtësi, ai e nisi karrierën politike si deputet në Bundestag për Gjermaninë Perëndimore në Bonn, ku shpejt fitoi reputacion si orator i shkëlqyer.
Në fakt, kur nuk e kaplojnë emocionet – gjë që ndodh shpesh – Merz është në gjendje të mbajë fjalime të mëdha. Ai është i martuar prej vitesh me Charlotte-n dhe ka tre fëmijë. Para disa vitesh, publikoi një fotografi ku shihej duke luajtur klarinetë, gruaja e tij në piano, dhe fëmijët e tij (ndoshta) duke kënduar – një skenë klasike familjare gjermane.
Merz dhe familja e tij ende jetojnë në Brilon, aty ku ai lindi. Një populist me instinkt dhe jo imitues, ai është një nxënës i Wolfgang Schäuble-s dhe ka një pasion të njohur për taksat. Në vitin 2003, u bë i famshëm për një demonstrim ku vizatoi një simulim të sistemit të tatimeve mbi një etiketë birre, për të treguar se deklarata e tatimeve mund të thjeshtohej maksimalisht.
Megjithatë, populizmi i tij e ka çuar ndonjëherë në rrugë të gabuar. Në të kaluarën, ai ka shkaktuar zemërim për deklaratat e tij rreth emigrantëve, duke i cilësuar ata “turistë socialë”, duke u ankuar se “fëmijët e tyre hanë si princa të vegjël” dhe duke i akuzuar për zënien e vendeve të gjermanëve në spitale. Në vitin 2000, ai argumentoi se emigrantët duhet të përshtaten me një Leitkultur, një “kulturë dominuese” gjermane, duke shkaktuar polemika të mëdha, madje edhe brenda partisë së tij.
Merz është gjithashtu i apasionuar pas avionëve dhe një pilot amator. Ai u bë lajm në mediat rozë kur fluturoi me avionin e tij privat për të marrë pjesë në dasmën e ministrit të Financave, Christian Lindner, në ishullin Sylt. Gjermanët, të njohur për ndjeshmërinë e tyre ndaj pabarazisë sociale, nuk ia falin lehtë faktin që ka pohuar se “të jesh milioner nuk do të thotë të jesh i pasur, por të jesh pjesë e shtresës së lartë të mesme”.
Një tjetër burim skepticizmi ndaj tij është fakti që, pasi u largua nga politika në vitet 2000 pas një tjetër “kurthi” të ngritur nga Merkel, ai hyri në sektorin privat dhe shkoi të punonte për BlackRock, gjigantin amerikan të menaxhimit të pasurive financiare.
Pas gjashtëmbëdhjetë vitesh nën Merkelin, kancelari i ardhshëm duket aq “retro” sa e ka të vështirë të fitojë mbështetjen e elektoratit femëror. Gabimet e tij të së kaluarës ende peshojnë: në vitin 1997, ai votoi kundër një ligji që do të dënonte përdhunimin brenda martesës. Së fundmi, ka pranuar se “sot do të votoja ndryshe”. Më mirë vonë se kurrë.
La Repubblica – Bota.al
