“A duhet ta bombardojmë Iranin apo jo ?” Kjo është pyetja që, ka dominuar skenën politike amerikane ditët e fundit. Për muaj të tërë, Presidenti Donald Trump i ka kërkuar Izraelit të mos e sulmojë Iranin, duke u dhënë kohë përpjekjeve diplomatike. Por kur Izraeli nisi fushatën e tij ajrore javën e kaluar, përgjigjja fillestare e qeverisë amerikane ishte një deklaratë jo-detyruese nga Sekretari i Shtetit Marco Rubio, i cili theksoi se “ne nuk jemi të përfshirë në sulme ndaj Iranit”.
Megjithatë, brenda pak ditësh, qëndrimi i Trump ndryshoi rrënjësisht, me postime armiqësore në mediat sociale.
New York Times shkroi se ky ndryshim ndodhi për shkak të mbulimit mbresëlënës nga Fox News të suksesit të Izraelit në “prerjen e kokës” së sistemit ushtarak iranian dhe kontrollin e hapësirës ajrore të vendit. Trump, sipas raportit, donte t’ia atribuonte vetes një pjesë të… suksesit.
Tani, presidenti amerikan po shqyrton seriozisht një ndryshim strategjik. Nga një qëndrim pritjeje dhe mbrojtjeje të Izraelit nga raketat iraniane, në një angazhim aktiv duke dërguar bombardues B-2, të armatosur me bomba 30,000 paundëshe, për të shkatërruar qendrën bërthamore nëntokësore në Fordow.
Kjo perspektivë ka krijuar tension brenda bazës së Trump, midis izolacionistëve (si Tucker Carlson) dhe avokatëve pro-Izraelit (si Mark Levin). Kontradikta nuk është e habitshme, pasi Trump ka premtuar që nga viti 2015 se do ta parandalojë Iranin nga blerja e armëve bërthamore, ndërkohë që dënon fuqitë luftënxitëse të botës dhe premton ta mbajë Amerikën larg luftërave.
Siç raporton Washington Post, nuk është e lehtë të parashikohet se cili do të jetë vendimi i tij përfundimtar. Siç tha ai, “askush nuk e di se çfarë do të bëj” – ndoshta as vetë Trump.
Situata në Lindjen e Mesme është në “zonën e kuqe”. Tani, interesi amerikan dhe izraelit është të sigurohen që, kur të mbarojnë armiqësitë, Irani të mos jetë në gjendje ta rinovojë lehtësisht programin e tij bërthamor.
Fordou është xhevahiri i kurorës së programit bërthamor të Iranit. Një strukturë nëntokësore e braktisur 300 metra poshtë malit, me gati 3,000 centrifuga të afta për të prodhuar uranium të pasuruar në nivel të lartë.
Izraeli ka shkatërruar tashmë pjesën më të madhe të impiantit të Najanzit, por për sa kohë që Fordou mbetet aktiv, Irani mund të ndërtojë bomba shumë shpejt. Izraeli nuk ka armët për të goditur Fordoun nga ajri – vetëm SHBA-të kanë “bunker busters” (bomba të tipit MOP) prej 30,000 paundësh që mbajnë B-2.
Cilado qoftë vendimi, ai nuk duhet marrë lehtë. Nëse nuk ka asnjë mënyrë tjetër për të çaktivizuar Fordow-in, një sulm mund të ia vlejë rrezikut. Megjithatë, ka indikacione se Izraeli po shqyrton edhe metoda alternative, të tilla si një bastisje e forcave speciale, e cila është e mundur falë superioritetit të saj ajror.
Trumpit po i kërkohet të shqyrtojë nëse mund të arrijë një marrëveshje me Iranin ose Izraelin për të shmangur një konflikt të gjerë, ose të arrijë një marrëveshje me kompromise, siç është çarmatimi i plotë i programit të tij bërthamor nga Irani nën kontrollin ndërkombëtar ose ulja e tensioneve nga Izraeli në luftën në Gaza.
