Ushtria kineze tha të mërkurën se monitoroi dhe “zbrapsi” një shkatërrues amerikan që lundroi pranë zonës së diskutueshme Scarborough Shoal në Detin e Kinës Jugore, ndërsa Marina Amerikane tha se veprimi i saj ishte në përputhje me ligjin ndërkombëtar.
Operacioni i parë i njohur ushtarak amerikan në të paktën gjashtë vjet brenda ujërave të cekëtinës, erdhi një ditë pasi Filipinet akuzuan anijet kineze për “manovra të rrezikshme dhe ndërhyrje të paligjshme” gjatë një misioni furnizimi rreth atolit.
Në një deklaratë, Komanda e Teatrit Jugor të ushtrisë kineze, tha se anija luftarake USS Higgins kishte hyrë në ujëra, “pa miratimin e qeverisë kineze” të mërkurën.
“Lëvizja e SHBA-së shkeli rëndë sovranitetin dhe sigurinë e Kinës, dëmtoi rëndë paqen dhe stabilitetin në Detin e Kinës Jugore”, shtoi ajo, duke u zotuar të mbajë një “gatishmëri të lartë në çdo kohë”.
Në përgjigje, Flota e Shtatë e Marinës Amerikane tha: “Deklarata e Kinës për këtë mision është e rreme”, duke shtuar se anija Higgins kishte “pretenduar të drejtat dhe liritë e lundrimit” pranë Scarborough Shoal, “në përputhje me ligjin ndërkombëtar”.
Operacioni pasqyroi angazhimin e SHBA-së për të mbështetur lirinë e lundrimit dhe përdorimet e ligjshme të detit, tha ajo për Reuters në një deklaratë me email.
“Shtetet e Bashkuara po mbrojnë të drejtën e tyre për të fluturuar, lundruar dhe vepruar kudo që e lejon ligji ndërkombëtar, siç bëri këtu USS Higgins.
Asgjë që Kina thotë ndryshe, nuk do të na dekurajojë.”
Kina pretendon pothuajse të gjithë Detin e Kinës Jugore, duke mbivendosur zonat ekskluzive ekonomike të Bruneit, Indonezisë, Malajzisë, Filipineve dhe Vietnamit.
Mosmarrëveshjet e pazgjidhura kanë zgjatur prej vitesh mbi pronësinë e ishujve dhe objekteve të ndryshme.
SHBA-të kryejnë rregullisht operacione të “lirisë së lundrimit” në Detin e Kinës Jugore, duke sfiduar ato që i quan kufizime për kalimin paqësor të vendosura nga Kina dhe pretendentë të tjerë.
Shoali Scarborough ka qenë një burim i madh tensioni në kanalin strategjik për më shumë se 3 trilionë dollarë tregti vjetore me anije.
Veprimet e anijeve kineze në cekëtinë këtë javë rezultuan gjithashtu në një përplasje të dy prej tyre, tha Manila, i pari i tillë i njohur në zonë.
Të mërkurën, roja bregdetare filipinase tha se objektivi i dy anijeve kineze kishte qenë ta “bllokonin plotësisht” atë nga afrimi pranë Scarborough Shoal.
Të hënën, roja bregdetare e Kinës tha se kishte marrë “masat e nevojshme” për të dëbuar anijet filipinase nga ujërat.
Në vitin 2016, një gjykatë ndërkombëtare arbitrazhi vendosi se nuk kishte bazë në të drejtën ndërkombëtare për pretendimet e Pekinit, bazuar në hartat e saj historike.
Megjithatë, Kina nuk e njeh këtë vendim./ Reuters.
