Evropa është e vendosur të vazhdojë presionin mbi Izraelin për momentin, në mënyrë që të respektohet marrëveshja e armëpushimit në Rripin e Gazës, siç raporton Politico.
Diplomatët, politikanët dhe zyrtarët në Bruksel, Londër dhe gjetkë i kanë thënë medias në mënyrë jozyrtare se Izraeli nuk mund të mbështetet te udhëheqësit evropianë që ta harrojnë shpejt vdekjen e dhjetëra mijëra palestinezëve në Rripin e Gazës, edhe nëse marrëveshja e paqes e Presidentit të SHBA-së Donald Trump i jep fund luftës, duke besuar se presioni evropian mbi udhëheqjen izraelite ka dhënë fryte dhe duhet të vazhdojë.
Lehtësim për armëpushimin dhe kthimin e pengjeve, por…
Shumë nga ata që folën me Politico shprehën lehtësim për lirimin e pengjeve dhe perspektivën e paqes pas dy vitesh lufte. Megjithatë, ata shprehën dyshime rreth disa kushteve kryesore të planit të Trump dhe theksuan se është shumë herët për të hequr presionin diplomatik mbi qeverinë izraelite, veçanërisht pasi shumë votues evropianë nuk janë ende gati të ecin përpara.
Rreth 67,000 vdekje në Rripin e Gazës dhe shkatërrimi i enklavës palestineze kërkojnë llogaridhënie, drejtësi dhe një plan rindërtimi me fonde të mjaftueshme, thanë zyrtarët evropianë ndërsa ranë nënshkrimet në Egjipt për marrëveshjen për t’i dhënë fund luftës, e cila u shkaktua nga sulmi i Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor 2023.
“Presioni ynë është ende i konsiderueshëm. Nëse duam që i gjithë presioni të hiqet, atëherë Izraeli duhet të përgjigjet”, tha një zyrtar i BE-së me kusht anonimiteti.
Lufta në Gaza i ndau shoqëritë në Evropë
Gjatë dy viteve të fundit, lufta e Izraelit në Gaza ka ndarë shoqëritë në Evropë dhe ka shkaktuar përçarje në skenën politike në BE. Ndërsa kriza humanitare u përkeqësua, protestat pro-palestineze u përhapën në qytete në të gjithë Kontinentin e Vjetër, ndërsa sulmet antisemite ndaj sinagogave dhe vendeve të tjera hebraike u shtuan.
Britania dëshiron të marrë një rol udhëheqës në rindërtimin e Gazës – premton Starmer. Udhëheqësit e BE-së e kanë humbur vazhdimisht durimin me qeverinë e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu, duke e akuzuar atë për shkaktimin e një “urie të shkaktuar nga njeriu” në Gaza nën maskën e neutralizimit të Hamasit.
Franca e Emmanuel Macron drejtoi një seancë të posaçme të OKB-së muajin e kaluar për të nxitur njohjen e një shteti palestinez, duke përshkallëzuar presionin ndërkombëtar mbi Izraelin për të ndaluar ofensivën dhe për të lejuar që ndihmat të rrjedhin në Gaza.
Komisioni propozoi një sërë sanksionesh dhe ndëshkimesh të hartuara për të dëmtuar marrëdhëniet tregtare dhe bashkëpunimin me Izraelin, megjithëse shtetet anëtare të BE-së në fund nuk u pajtuan mes tyre dhe nuk arritën një marrëveshje. Megjithatë, propozimet mbeten në tryezë dhe mosmarrëveshjet brenda BE-së ka të ngjarë të vazhdojnë ndërsa shqyrtohet kërcënimi i sanksioneve.
Mundësi për të rifilluar marrëdhëniet me Izraelin
Zbatimi i fazës së parë të planit të paqes të Trump me armëpushimin dhe lirimin e pengjeve tani ofron një mundësi për të rinisur marrëdhëniet e Evropës me Izraelin.
Ambasadori i ri i Izraelit në BE i kërkoi bllokut të heqë të gjitha kërcënimet me sanksione dhe të rivendosë plotësisht bashkëpunimin dypalësh, duke i thënë Politico këtë javë se armëpushimi i bën masat të panevojshme.
Presioni nga Berlini, Parisi dhe Londra
Në kulmin e krizës humanitare, qeveria gjermane ndaloi eksportet në Izrael të armëve që mund të përdoren në Gaza, por tani ministrat në Berlin po përgatiten të rishikojnë këto masa për të parë nëse kushtet lejojnë heqjen e kufizimeve.
Në të njëjtën kohë, në Paris ende ekziston dëshira për të ruajtur njëfarë pushteti negociues mbi Izraelin. “Ne duhet ta ruajmë [kërcënimin e sanksioneve] dhe të vendosim kushte për heqjen e tyre. Çfarëdo që nxorëm nga Netanyahu, e arritëm nëpërmjet presionit. Nuk është koha për ta ulur atë. Është shumë herët”, tha një ish-zyrtar francez.
Një pikëpamje me të cilën pajtohet një anëtar i parlamentit nga Partia Laburiste në pushtet në Britani. “Kam një ndjenjë të fortë se presioni mbi Izraelin do të vazhdojë të jetë i nevojshëm”, tha ai.
Evropianët pretendojnë një rol në procesin e pasluftës
Zyrtarët evropianë po garojnë për një rol të spikatur në procesin e pasluftës, duke konkurruar për një vend në “këshillin e paqes” të propozuar nga Trump që do të mbikëqyrte qeverisjen e Gazës. Trump ka qenë i paqartë në lidhje me përbërjen e tij, duke iu referuar për përgjigje të dërguarit të tij të posaçëm, Steve Witkoff, i cili tha se ka shumë kandidatë.
BE-ja është një donator i madh për palestinezët dhe fondet e saj do të jenë thelbësore për këtë përpjekje, por zyrtarët evropianë po kërkojnë ndikim, jo vetëm fatura. “Evropa duhet të jetë më shumë sesa një paguese. Ajo duhet të luajë rolin e ndërmjetësit të ndershëm, siç ka bërë gjithmonë”, tha një person i njohur me bisedimet.
«Problemi ynë është se SHBA-të duan ta kontrollojnë vetë atë, kështu që si mund të ketë një rol Mbretëria e Bashkuar?» tha një zyrtar i lartë britanik. Një i dytë shtoi se Britania e Madhe ndien se ka një përgjegjësi të veçantë për të mbështetur procesin e paqes për shkak të rolit të saj historik në rajon.
