Presidenti rus Vladimir Putin do të takohet të martën në Moskë me të dërguarin special të SHBA-së, Steve Witkoff, pasi Shtëpia e Bardhë tha se ishte “shumë optimiste” për arritjen e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Dhëndri i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, Jared Kushner, i cili ka vepruar si këshilltar i jashtëm në bisedimet diplomatike, pritet gjithashtu të marrë pjesë.
Samiti vjen pas dy ditësh negociatash në Florida midis zyrtarëve ukrainas dhe amerikanë, përfshirë Witkoff dhe Kushner, që synonin rafinimin e një plani paqeje të mbështetur nga SHBA-të, i cili ishte parë si i favorshëm për Rusinë.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky i përshkroi bisedimet si “konstruktive”, por tha se ka “disa çështje të vështira që ende duhen zgjidhur”.
Takimi i Witkoff me Putinin do të zhvillohet gjatë gjysmës së dytë të së martës, tha zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov, sipas agjencisë së lajmeve Reuters.
Duke folur pas një takimi me Presidentin Francez Emmanuel Macron në Paris të hënën, Zelensky tha se prioritetet e Kievit në bisedimet e paqes ishin ruajtja e sovranitetit të Ukrainës dhe sigurimi i garancive të forta të sigurisë.
Zelensky tha se “çështja territoriale është elementi më i vështirë” i marrëveshjes së paqes, me Kremlinin që vazhdon të shtyjë Ukrainën të heqë dorë nga territori në lindje të cilin ende e kontrollon – diçka që Kievi ka kohë që pohon se nuk do ta bëjë kurrë.
Witkoff zhvilloi gjithashtu bisedime me kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Sir Keir Starmer, Zelensky dhe kryenegociatorin e ri të Ukrainës, Rustem Umerov, ndërsa disa liderë kryesorë evropianë iu bashkuan virtualisht takimit Zelensky-Macron.
Duke folur të hënën, Sekretarja e Shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, tha se drafti i marrëveshjes së paqes ishte “përmirësuar shumë”, duke shtuar: “Mendoj se administrata ndihet shumë optimiste”.
Ajo vazhdoi: “Por sa i përket detajeve, do t’i lejoj negociatorët të negociojnë. Por ne ndihemi mjaft mirë dhe shpresojmë që kjo luftë më në fund të marrë fund.”
Javën e kaluar, Putin tha se kishte parë një draft plan paqeje të propozuar nga SHBA-të dhe se ai mund të bëhej “baza” për një marrëveshje të ardhshme për t’i dhënë fund luftës.
Megjithatë, zyrtarët e Kremlinit më vonë hodhën dyshime nëse do ta pranonte propozimin, pasi Kievi dhe aleatët evropianë thanë se kishin siguruar ndryshime në të.
Drafti fillestar i planit të paqes SHBA-Rusi që qarkulloi në nëntor shkaktoi shqetësim në Kiev dhe në të gjithë Evropën.
Përveçse ishte shumë i anuar nga kërkesat e Moskës, ajo diktoi gjithashtu se si duheshin investuar disa miliardë dollarë në asete të ngrira ruse që mbahen aktualisht në institucionet financiare evropiane, si dhe përcaktoi kushtet për aksesin në tregun ukrainas në Evropë.
Duke folur të hënën, Macron tha se aktualisht nuk kishte “asnjë plan të finalizuar paqeje për të cilin mund të flitet” dhe këmbënguli se çdo propozim i tillë mund të përpunohej vetëm me kontributin e Ukrainës dhe Evropës.
Macron tha se çështja e koncesioneve territoriale mund të “përfundohet vetëm nga Presidenti Zelensky” dhe theksoi se çështjet rreth aseteve të ngrira ruse, garancive të sigurisë dhe pranimit të Ukrainës në BE duhet të përfshijnë kombet evropiane.
Udhëheqësi francez vlerësoi gjithashtu përpjekjet e administratës Trump për t’i dhënë fund konfliktit, i cili filloi në vitin 2014 me aneksimin e paligjshëm të Krimesë nga Rusia, i ndjekur nga një pushtim në shkallë të plotë i Ukrainës në vitin 2022.
Kaja Kallas, shefja e politikës së jashtme të BE-së, tha se kjo javë mund të jetë “vendimtare”, por se Moska donte të negocionte vetëm “me ata që po u ofrojnë diçka përveç asaj që kanë tashmë”.
Ajo vazhdoi: “Kam frikë se i gjithë presioni do të ushtrohet mbi anën më të dobët sepse kjo është mënyra më e lehtë për të ndaluar këtë luftë kur Ukraina të dorëzohet, por kjo nuk është në interesin e askujt.”
Në muajt e fundit, Moska herë pas here është dukur sikur po angazhohet në përpjekjet e SHBA-së për të ndërmjetësuar një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës, por disa nga kërkesat e saj kundërshtojnë drejtpërdrejt sovranitetin e Ukrainës dhe shihen si të papranueshme nga Kievi.
Ndërsa çështja e territorit është pika kryesore e mosmarrëveshjes, edhe çështja e garancive të sigurisë për Kievin ka rezultuar e diskutueshme.
Kievi dhe partnerët e tij evropianë janë të etur që Ukrainës t’i jepen garanci sigurie – të tilla si anëtarësimi në NATO – që do ta mbronin atë nga sulmet e përsëritura.
Por Rusia e kundërshton me forcë këtë dhe Trump gjithashtu ka përjashtuar mundësinë që Ukraina të bashkohet me aleancën ushtarake.
Bisedimet në Moskë të martën vijnë ndërsa zyrtarët rusë pretendojnë se kanë pushtuar qytetet kryesore strategjike të Pokrovskut – të njohur në rusisht si Krasnoarmeysk – dhe Vovchansk në Ukrainën lindore.
Zyrtarët ukrainas nuk kanë pranuar që asnjëri prej qyteteve ka rënë në duart e Rusisë.
Sipas projekteve të inteligjencës me burim të hapur që monitorojnë vazhdimisht vijat e frontit të luftës, as Vovchansk dhe as Pokrovsk nuk janë pushtuar ende plotësisht nga ushtria ruse./BBC
