Ndërsa pushtimi rus i Ukrainës, i cili ndryshoi Evropën dhe botën përtej çdo imagjinate dhe imagjinate, është në javën e tretë, të gjithë po pyesin se kur dhe si do të përfundojë kjo luftë shkatërruese, në çdo mënyrë. Përtej perdes së tymit të mbajtur nga makineritë e propagandës së dy luftërave dhe mbështetësit e tyre, nisin të dalin lëvizjet për një kompromis të dhimbshëm dhe vijat e përafërta të rendit të pasluftës po fshihen, megjithëse asgjë nuk tregon se armët së shpejti do të heshtin.
Takimi i ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov me homologun e tij ukrainas Dmitry Kuleba në Antalia, Turqi, të enjten e kaluar mund të mos ketë dhënë asgjë të prekshme. Sipas informacioneve zyrtari rus i ka dorëzuar Kulebas projekt-marrëveshjet për paqen dhe për statusin e ardhshëm të Ukrainës (territorial, ushtarak dhe kushtetues). Në deklaratat e tij publike, Lavrov la të hapur mundësinë e një takimi të ardhshëm midis Vladimir Putin dhe Volodymyr Zelensky, diçka që presidenti ukrainas po e kërkon me ngulm. Mund të supozojmë se takimi do të zhvillohet vetëm nëse dhe nëse Zelensky do të jetë gati të kapitullojë me kushte të pranueshme për Kremlinin.
Ditët e mëparshme të dyja palët kishin bërë disa hapa pranë litarit të ngushtë që po ndahet mbi flakët e luftës. Në dy intervista me kanalin amerikan ABC dhe gazetën gjermane Bild, Zelensky la të kuptohej se ishte gati të bënte dy kompromise të mëdha: neutralitetin e Ukrainës duke tërhequr ofertën e saj për t’u anëtarësuar në NATO dhe duke pranuar ata që janë të përkushtuar ndaj Krimesë, e kështu me radhë. Në këmbim, ai kërkoi tërheqjen e rusëve nga pjesa tjetër e territoreve të pushtuara dhe sigurimin e garancive të sigurisë në vendin e tij nga të gjitha fuqitë e mëdha (SHBA, Rusia, Kina, Gjermania, Franca, Britania).
Rusia, nga ana e saj, përmes zëdhënëses së Ministrisë së Jashtme, Maria Zakharova, ka thënë se nuk ka ndërmend të pushtojë territorin ukrainas dhe e njeh Zelenskyn si presidentin legjitim të saj, megjithëse deri dje e përshkruante atë si narkoman dhe mbrojtës të neo-nazistëve. Me këto të dhëna, skica e një kompromisi të mundshëm fillon të bëhet e dukshme: Putini do të fitojë, pas Krimesë, Donbass dhe neutralitetin e Ukrainës, ndërsa Zelensky do të shmangë humbjen e afërt të Odesës, Kharkivit dhe poleve të tjera, si dhe transformimin e Ukrainës në një shtet të mbyllur pa dalje në det.
Presioni nga të dyja palët për kompromis po bëhet gjithnjë e më i padurueshëm. Heroi i ditës, Zelensky, e di se rrezikon të akuzohet për një katastrofë kombëtare, e cila do të fshijë njëherë e përgjithmonë përshtypjet nga tre javët e rezistencës së guximshme ndaj pushtuesit. Por Putini gjithashtu nxiton të dalë nga gropa e gjarpërinjve ku ka bllokuar veten dhe vendin e tij. Shumë, me qindra, ndoshta disa mijëra ushtarë rusë të vdekur dëshmojnë për intensitetin e rezistencës ukrainase, e cila befasoi Putinin dhe bashkëpunëtorët e tij. Në qytetet e pushtuara nga ushtria ruse, si Kherson dhe Melitopol, mijëra civilë po protestojnë me flamuj ukrainas, duke dhënë një shije të parë të asaj që i pret pushtuesit në rast të një izolimi afatgjatë.
Në të njëjtën kohë, bombardimi i qendrave urbane po shkakton fatkeqësi politike për Rusinë, veçanërisht në qytetet e mëdha, kryesisht rusishtfolëse, ku logjikisht do të donte të shfaqej si një mbrojtëse dhe çlirimtare. Në Kharkov, njerëzit rusishtfolës që kishin shumë probleme me nacionalistët e Kievit shfaqen në BBC të shkatërruar pasi lagjet e tyre janë goditur nga bombat ruse. Kjo luftë është për ta fundi i “botës së tyre ruse”, i kulturës së rrënjosur thellë që kërkonte fëmijë rusë, bjellorusë dhe ukrainas të së njëjtës nënë (të moshuarit kujtojnë se me insistimin e Moskës, Ukrainës dhe Bjellorusisë ishin anëtarë të pavarur të OKB-së që nga themelimi i organizatës ndërkombëtare).
Por nëse Putin kërcënohet me një politikan të vërtetë të Waterloo-s diku, ai është në Odessa. E krijuar nga Katerina e Madhe, si qytetet e tjera me emra grekë në Detin e Zi (Sevastopol, Hersonissos, Melitopolis, Theodosia, etj.), Odessa ishte pjesë e “Planit Grek” të carit, i cili donte ndarjen e Rusisë osmane dhe Austro-Hungaria, me një ringjallje paralele të Perandorisë Bizantine rreth Kostandinopojës. Qyteti i tretë rus pas Moskës dhe Shën Petersburgut në shekullin e 19-të, duke luajtur në Revolucionin Rus të 1905 me rebelimin legjendar, Odessa kishte një përqindje rusisht-folëse prej 85% në luftën civile të 2014 dhe kryesisht mbajti anën e kampit ushtarak pro-rus.
Putin në labirint
Po aq i vështirë është kompromisi për Putinin. Duke marrë tashmë një kosto të madhe, është shumë e dyshimtë nëse do të shpëtojë prestigjin duke marrë vetëm Donbass. Nëse tërheqja e tij në frontet e tjera do të shoqërohej me heqjen e sanksioneve perëndimore dhe daljen e Rusisë nga karantina, ndoshta do të ishte një zgjidhje e pranueshme. Por duke qenë se kjo duket shumë e pamundur, është e mundur që presidenti rus të zgjedhë një fluturim përpara edhe më aventuresk, me bombardime dhe rrethime të egra, për të kapur qytete të mëdha dhe për të pasur më shumë letra në duart e tij në funksion të negociatave përfundimtare. Në këtë rast, Ukraina kërcënohet të kthehet në një “Siri të madhe” dhe Rusia është bllokuar në një luftë të gjatë, të cilën në fund do të jetë e dënuar ta humbasë. Dhe siç e di shumë mirë Vladimir Putin, për të cilët historia ruse është bërë një pasion i vërtetë vitet e fundit, asnjë lider rus që humbi luftën nuk arriti të mbijetojë politikisht. Elitat ruse janë mësuar të thonë se “Kremlini ka shumë kulla”. Ndoshta do ta kujtojnë sërish së shpejti.
