Sundimtari i Sirisë Bashar al-Assad është arratisur nga Damasku. Çfarë do të thotë balanci i ri i fuqive dhe si do të ndikojë ai në rajon?
Vitet e fundit, Asadi dhe qeveria e tij e dobët ka qenë në gjendje të qëndrojë vetëm me mbështetjen e Rusisë, Iranit, Hezbollahut libanez dhe milicive të tjera besnike ndaj Iranit. Nëse Assad i mbijeton arratisjes, ai ka të ngjarë të fshihet, për shembull në Moskë. Ushtria, mbështetësi kryesor sirian i Asadit, ka njoftuar gjithashtu fundin e qeverisë së tij. Siria është qeverisur nga familja Assad për dekada të tëra, babai i Asadit, Hafez, u bë sundimtari i vetëm në vitin 1970
Çfarë do të ndodhë më pas në Siri?
Kjo është e paqartë. Aleanca e kryengritësve, e cila mori kontrollin e zonave të mëdha duke përfshirë kryeqytetin Damaskun, udhëhiqet nga grupi islamik Haiat Tahrir al-Sham (HTS). Ajo më parë kishte lidhje me organizatat terroriste Shteti Islamik (IS) dhe Al-Kaeda. Megjithatë, më vonë ajo u shkëput prej tyre.
Udhëheqësi Abu Mohammed al-Jolani ka disa ditë që përdor emrin e tij të vërtetë Ahmed al-Sharaa dhe ka marrë një ton më diplomatik dhe pajtues. HTS gjithashtu është akuzuar më parë për tortura dhe ekzekutime. BE dhe SHBA e klasifikojnë HTS si organizatë terroriste. HTS është më i fuqishmi nga grupet rebele, i cili ka bashkuar forcat me grupet e tjera për të luftuar Asadin.
Çfarë do të thotë rënia e Asadit për aleatin e saj Iranin?
Sipas kritikëve, Assad ishte një prej sundimtarëve më të mëdhenj dhe më brutalë në Lindjen e Mesme, i cili ndër të tjera përdori gaz helmues dhe tortura kundër popullatës së tij. Monumentet e Asadit që po bien tani janë një kujtesë e përmbysjes së sundimtarëve afatgjatë të Irakut dhe Libisë, Sadam Huseinit dhe Muammar Gadafit. Shumë sirianë po brohorasin për fundin e Asadit.
Irani po humbet një aleat të rëndësishëm strategjik !
Teherani financoi qeverinë e Asadit dhe e ndihmoi atë ushtarakisht, duke përfshirë përdorimin e Sirisë si një “korridor” për milicinë e Hezbollahut në Liban. Me ndryshimin e pushtetit në Siri, politika iraniane në Lindjen e Mesme – dhe në veçanti lufta kundër armikut të madh të Izraelit – po shkon duke u mbyllur ?Kritikët akuzojnë udhëheqjen iraniane se ka shpërdoruar miliarda dollarë amerikanë me llogaritjen e gabuar të tyre në Siri
Roli Turk dhe interesat e saj ?
Qeveria turke është gjithashtu e shqetësuar për zhvillimet e mëtejshme në Lindjen e Mesme: aleatët e sundimtarit sirian Bashar al-Assad, Hezbollahu dhe Irani, aktualisht janë dobësuar nga sulmet nga Izraeli. Fuqia tjetër mbrojtëse e regjimit sirian, Rusia, u përqendrua gjithnjë e më shumë në luftën në Ukrainë. Moska mban baza ushtarake në Siri .Por sipas ekspertëve turk të sigurisë, Moska kishte 50 avionë ushtarakë në Siri përpara luftës së agresionit kundër Ukrainës. Aktualisht kanë mbetur vetëm 13, nga të cilat vetëm shtatë janë gati për përdorim. Objektivi i Ankarasë janë kurdët
Sapo shpërtheu lufta civile në Siri, Ankaraja ra në anën e rebelëve dhe ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Damaskun. Erdogan kohët e fundit u përpoq të rivendoste kanalet e komunikimit. Por Assad i hodhi poshtë këto përpjekje. Për sa kohë që Turqia nuk tërheq trupat e saj nga Siria veriore, normalizimi i marrëdhënieve është i pamundur.
Megjithatë, Turqia nuk është e përgatitur të tërhiqet nga Siria veriore. Ajo e quan zonën e pushtuar “zonë sigurie” që kontrollon me milicitë islamike që ajo mbështet të quajtur “Ushtria Kombëtare Siriane” (SNA).
Qëllimi i vërtetë i Ankarasë në rajon është të përmbysë pozicionet kurde në verilindje të Rojava(Partia e Bashkimit Demokratik (PYD), një degë e Partisë së ndaluar të Punëtorëve të Kurdistanit)
Si ndikon rënia e Asadit në Izraelin fqinj?
Izraeli po monitoron me vigjilencë të madhe zhvillimet në fqinjin e tij verior Sirinë. Rënia e Asadit shihet si një pengesë e madhe për armikun e përhershëm të Izraelit, Iranin. Për shkak se lidhja e rëndësishme tokësore midis Iranit dhe Mesdheut, vështirë se do të jetë e mundur të riarmatoset Hezbollahu, kundër të cilit Izraeli zhvilloi luftë deri në një armëpushim javë më parë. E gjithë kjo shkon në favor të Izraelit.
Çfarë mund të sjellë kjo për rajonin ?
Analisti izraelit Udi Evental flet për një “tërmet rajonal” të shkaktuar nga rënia e Asadit. Ai tani pret disa “pasgoditje” të mundshme në rajon. Hamasi islamik në Rripin e Gazës dhe Hezbollahu shiit në Liban tashmë janë mposhtur në masë të madhe. “Unaza e zjarrit” me të cilën bashkëpunëtorët iranianë rrethuan Izraelin brenda një dekade, praktikisht u shkatërrua plotësisht nga ngjarjet në Siri
Çfarë do të ndodhë me miliona refugjatë sirianë?
Që nga fillimi i luftës civile në Siri (2011), më shumë se tre milionë refugjatë sirianë jetojnë në Turqinë fqinje dhe shumë të tjerë në Liban, Jordani dhe Egjipt. Më shumë se 14 milionë njerëz u zhvendosën gjatë luftës civile, rreth gjysma e tyre në vendin e tyre.
P.s: Kush ishte Bashari ( familje alevita)
59-vjeçari mori pushtetin në vend në vitin 2000 nga babai i tij i vdekur Hafez al-Assad. Pas vdekjes së vëllait të tij të madh Bassel në vitin 1994, Bashar përfundoi studimet e tij për mjekësi në Londër dhe u kthye në shtëpi. Ai mori trajnim ushtarak dhe u përgatit nga babai i tij për të udhëhequr me vendin.
Në një referendum, Assad “u zgjodh i pakundërshtueshëm” si kreu i ri i shtetit sirian. Shumë sirianë shpresonin se ai do t’i jepte fund viteve të shtypjes dhe shtetit mbikëqyrës të krijuar nën babanë e tij dhe do të fillonte një liberalizim të ekonomisë Në fakt, ai lehtësoi disa nga kufizimet e gjera që i ati kishte vendosur që nga fillimi i sundimit të babait të tij (satrapit Hafaz el-Asad , alavit, që nga viti 1970). Por imazhi i tij “si një reformator” i orientuar drejt qytetarëve u zhduk shpejt.
Represioni çoi në luftë civile nën Bashar al-Assad. Nën sundimin e Bashar al-Assad, i cili u zgjat në zgjedhjet presidenciale të vitit 2007, intelektualë dhe kritikë të tjerë të qeverisë u burgosën. Kur Pranvera Arabe arriti në Siri në mars 2011, popullsia bëri thirrje për ndryshim në protesta paqësore. Por Assad, si presidenti dhe komandanti i përgjithshëm i ushtrisë siriane, i shtypi brutalisht protestat. Një luftë civile shpërtheu, më shumë se gjysmë milioni njerëz u vranë dhe gjysma e popullsisë u shpërngul. Megjithatë, Assad mbeti sundimtar i ashpër. gjithmonë i qetë dhe shpesh i ndrojtur u portretizua si një vrasës në karikaturat e panumërta, veçanërisht pas sulmeve me gaz helmues në bastionet rebele rreth Damaskut në vitin 2013. Megjithatë, Assad u konfirmua në detyrë në disa zgjedhje. Megjithatë, këto u mbajtën vetëm në zonat e kontrolluara nga qeveria e tij, dhe grupet e të drejtave të njeriut dhe vendet perëndimore akuzuan vazhdimisht Asadin se tha se zgjedhjet nuk ishin as të lira dhe as të drejta.
Assad: Lufta civile e koordinuar nga fuqitë e huaja ? Assad kërkoi mbështetje jo vetëm nga Irani dhe milicia pro-iraniane e Hezbollahut në Liban, por edhe nga Rusia. Ndërhyrja e Moskës me sulme masive ajrore në Siri e mbajti Asadin në pushtet në vitin 2015. Ai u paraqit para njerëzve dhe jashtë vendit si sundimtari i vetëm i mundshëm i Sirisë përballë kërcënimit nga “terroristët” islamikë.
Për të mbyllur kritikët e qeverisë, aparati i sigurisë së Asadit ndërtoi një rrjet qendrash paraburgimi të njohura për keqtrajtimin e të burgosurve. Assad ka pohuar vazhdimisht se lufta civile në Siri po orkestrohet nga fuqitë e huaja. Ai e ripërtëri këtë akuzë pas fillimit të ofensivës së befasishme nga luftëtarët islamikë rreth HTS. “Përshkallëzimi terrorist pasqyron qëllimet afatgjata të ndarjes së rajonit dhe fragmentimit të vendeve brenda tij dhe rivizatimit të hartës në përputhje me qëllimet e SHBA-së dhe Perëndimit,” tha ai të hënën
Burimet: Nga shtypi dhe mediat gjermane !
DW, FZT, ZDF,ARD , RND, Deutschlandfunk, Frankfurter Rundschau
