Dalja e kryetarit të PS-së dhe Kryeministrit Rama në këtë fushatë zgjedhore me flamur beteje anëtarësimin e mundshëm në BE më 2030 është lajm i mirë dhe inkurajues. Mirëpo, për disa shkaqe thelbësore që shpjegohen më poshtë, mënyra si po zhvillohet ky marketing zgjedhor, faktet, aktorët, faktorët dhe argumentet që jepen, duke e marrë si të mirëqenë BE 2030 nuk po “ngjisin” në publikun e gjerë. Në fakt, si fillim, mbas gati 12 vitesh në pushtet, në vend të tallavasë, tamtameve dhe tullumbaceve zgjedhore dhe premtimeve futuriste politike, PS dhe kjo qeveri duhet të bëjnë analiza serioze; të paktën të tregojnë se ç’është bërë qoftë muajt e fundit mbas çeljes së grup-kapitujve të parë tetorin e kaluar; ku jemi, cilat janë sfidat dhe pengesat dhe kur mund ta mbyllim përkohësisht këtë kapitull, sepse dihet që “ defteret” e tij do të rihapen në përfundim të procesit?
E jo me urra se po çelim të 6 grup-kapitujt. E ç’ë pastaj? Problemi është se si do të mbyllen më 2030! Veç kësaj, propaganda e tanishme zgjedhore është refren i përsëritur dhe i rëndomtë i motiveve dhe narrativave që kemi 35 vite që i dëgjojmë me zhgënjime të shumta për premtime dhe përbetime të pambajtura, ndaj pakkush impresionohet e ca më pak t’u besojë. As bonuseve dhe përfitimeve që trumbetohen si zgjidhje magjike të “malit” me halle dhe telashe që kemi përpara. E keqja tjetër është se duke dëgjuar të flitet çdo ditë për të mirat dhe mrekullitë e BE-së, krijohet përshtypja e gabuar se shqiptarët nuk po e kuptojnë, madje e kundërshtojnë anëtarësimin në BE, në fakt është e kundërta. Me gjithë dështimet e politikës shqiptare dhe në 12 vitet e fundit, prapë pothuajse të gjithë shqiptarët kudo ku janë e duan BE-në. Madje, një pjesë e madhe e kanë zgjidhur vetë këtë problem duke ikur në Europë, shumë të tjerë po e bëjnë ose mendojnë të bëjnë të njëjtën gjë. Ndërkohë, këto tullumbace dhe karamele zgjedhore po kufizohen ose kontabilizohen tek euro, te pasaporta europiane dhe llogaritje të tjera aritmetike, a thua se BE-ja është “bankomat”.
Natyrisht këto kanë rëndësi, por shumë të cunguara, mbasi lënë pas dore vlerat dhe parimet themelore, drejtësinë, shëndetësinë, luftën ndaj krimit, korrupsionit etj.. Pastaj, Rama thotë psh., se vetëm për bujqësinë, BE-ja do na japë 300 milionë euro, por pa përmendur IPARDIN që i zhvatëm 132 milionë euro me plot shpërdorime të tjera fondesh europiane. Në vazhdim, na jepet sihariqi se me përfundimin e negociatave më 2027, brenda tri viteve do të thyejmë rekord, paçka se jemi rekordmenë të pritjes europiane; se kemi 17 vjet që kemi bërë kërkesën, 11 vjet me statusin “kandidat” dhe 5 vjet që na është çelur drita jeshile! Dhe pa asnjë garanci reale për 2027, sepse politika shqiptare ka dëshmuar shpesh se “nga e thëna në të bërë na ndan një det i tërë”! Më tej, gafa dhe gabimi i madh që e bën dhe më të pabesueshëm këtë proces është pretendimi absurd se e vetmja forcë politike që mund ta realizojë këtë objektiv na qenka vetëm PS-ja. Asnjë fjalë për shoqërinë civile, median, grupet e interesit, të cilat nxirren “jashtë loje”! Sa për atë se në BE do të hyjë gjithë Shqipëria, në të majtë dhe të djathtë kjo mbetet vetëm slogan zgjedhor dhe për të huajt. Madje, del dhe ndonjë që bën thirrje për sa më shumë vota për PS-në që të hyjmë në BE! Por, po të ishte kështu, atëherë mund t’ia linim vetëm PS-së hyrjen në BE! Këtë karakter përjashtues të integrimit, Rama e thekson më tej duke demonizuar pa skrupull gjithë opozitën si kënetë dhe moçal; sipas tij, ajo dhe lideri i saj Berisha nuk negocion dot me BE-në dhe se do ta hedhë vendin në gropë. Mirëpo kësaj reklame dhe propagande antiopozitare “ i del shpejt kallaji” kur u referohesh 30 viteve të fundit; duam apo s’duam, bilanci integrues Euro-Atlantik i opozitës rezulton më i pasur se i PS-së, ndonëse kjo e fundit ka qëndruar në pushtet shumë më gjatë. Konkretisht, ishte opozita në pushtet kur Shqipëria u pranua në OSBE (1991) dhe në KiE (1995), kur u vendosën marrëdhëniet diplomatike me SHBAtë, kur me BE-në u nënshkrua Marrëveshja e parë e Bashkëpunimit Ekonomik (prill 1992) dhe Marrëveshja e Stabilizim–Asociimit (qershor 2006); në qershor 2007 erdhi G.W. Bush, i vetmi President amerikan në detyrë që ka vizituar vendin tonë, ndërsa në prill 2009 BE-ja pranoi kërkesën zyrtare për statusin kandidat dhe po atë vit Shqipëria u bë anëtare në NATO.
Ndërkohë, shumë jetike për publikun e gjerë, në dhjetor 2010 BE-ja bëri liberalizimin e vizave me vendin tonë etj.. Ashtu sikurse opozita ka përgjegjësi për farsën zgjedhore më 1996, skemat piramidale më 1997, rebelimin më 1998, ngjarjen tragjike më 21 janar 2011 etj., për të cilat është ndëshkuar me votë, ndaj ajo ka çdo të drejtë të rivije në pushtet, se demokracia është rotacion. Sigurisht që edhe PS-ja ka meritat e saj në këtë fushë për bashkëpunimin dhe si opozitë, sidomos për përfitimin e statusit kandidat më 2014, çeljen e negociatave më 2022 dhe tani së fundi fillimin e tyre për 2 grup-kapituj dhe deri në fund të vitit besojmë dhe 4 grup-kapitujt e tjerë. Për rrjedhojë, edhe në rast se më 11 maj do të vinte në pushtet opozita, asnjë pasojë negative nuk do të kishte për objektivin BE 2030, çka e pohoi edhe komisionerja Kos më 13 mars në Tiranë. Sa për Berishën, që Rama i qan hallin se nuk e qas njeri te dera, kohët e fundit ai ka qenë i pranishëm dhe ka folur në forumet më të larta drejtuese të Partive Popullore Europiane (EPP) grupimi më i madh politik në Parlamentin Europian. Madje, këto ditë, atij i ka ardhur ftesa me emër nga Presidenti i EPPsë, Manfred Weber për të marrë pjesë dhe për të folur në Kongresin e EPP-së në Valencia, Spanjë. Dihet se EPP-ja përfshin partitë e djathta që janë në pushtet në 90 për qind të shteteve europiane dhe të BE-së. Ndaj dhe ky “merak” i Ramës bie. Rama gabon dhe kur i qan hallin opozitës se nuk ka negociatorë, kur ato çka përmendëm më sipër e përgënjeshtrojnë atë.
Krahas atyre të PS-së, arritjet integruese që u përmendën më lart i dedikohen dhe Kryenegociatores sonë të atëhershme, ishministreve të afta dhe energjike të Integrimit, zonjave Majlinda Bregu dhe Klajda Gjosha. Duke ardhur në ditët tona, pa dyshim krahas ekipit dhe kryenegociatores Majlinda Dhuka për punën e tyre efektive pa bujë, një protagoniste tejet kompetente dhe e vlerësuar dhe në Bruksel është zonja Jorida Tabaku, kryetare e Komitetit Kombëtar të Integrimit me të gjitha kapacitetet dhe cilësitë e saj bashkë me zëvendësen aktive të këtij Komiteti, deputeten socialiste Etilda Gjonaj. Po ashtu, edhe ekspertja brilante e integrimit Ilda Zhulali, kandidate për deputete e PD-së, e cila u mor aktivisht me këto dosje në vitet 2000–2014 si drejtore dhe drejtore e përgjithshme e BE-së në MPJ dhe plot kuadro të tjerë të talentuar, që Rama kërkon gabimisht “t’i fusë të gjithë në një thes”. Kohët e fundit, ai ka dalë me teza të reja të padëgjuara dhe kontradiktore. Kështu, njëherë thotë se e duam BE-në si nuse të bukur, të bëjmë krushqi, herën tjetër dhe në mënyrë të përsëritur thotë të hyjmë sa më parë “për të marrë hak ndaj BE-së, për të gjitha poshtërsitë që na ka bërë në këto 100 vitet e fundit”.
I çuditshëm ky pohim kur dihet se “pse”-ja strategjike e anëtarësimit tonë në BE u bë e njohur publikisht në dhjetor 1990 me kushtrimin plebishitar “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”; vështruar kjo si ideal madhor, përqafim i mentalitetit, mirëqenies, begatisë dhe demokracisë liberale. Po, ka pasur dhe ka probleme, vështirësi, hezitime dhe pengesa të përkohshme nga vende të BE-së, por poshtërsi dhe shpërfillje europiane, kurrsesi dhe askund. Njëherë BE-ja erdhi në jetë më 1 janar 1958, pra bëhet fjalë për 67 dhe jo 100 vite në marrëdhëniet tona me BE-në; le t‘u zbresim këtyre edhe 32 vite kur sistemi ynë i atëhershëm monist jo vetëm që nuk mbante asnjë lidhje me BE-në, NATO-n dhe SHBA-të, por i kishte shpallur ato me Kushtetutë “armiqtë më të mëdhenj të socializmit”. Tani, nëse fjala është për poshtërsitë e vërteta e të njohura që na kanë bërë shtete të caktuara europiane deri në vitin 1945, ato BE-ja i ka denoncuar dhe shoqëruar me kompensime të gjithanshme dhe ndaj vendit tonë, ndaj “poshtërsitë” e dikurshme nuk mund t’i faturohen më asaj, problemet e mbetura për zgjidhje po. Pra, këto “poshtërsi”, BE-ja ndaj nesh i ka bërë në 35 vitet fundit. Kështu, krahas “poshtërsive” të përmendura më lart, si në kohën e PS-së ashtu edhe të PD-së, ka edhe dëshmi të tjera bindëse të “hileve dhe poshtërsive” të saj ndaj nesh.
Kështu, mbas vitit 2007, BE-ja na ka akorduar 1,4 miliardë euro, veç kredive dhe ndihmave të shumta në planin dypalësh me BE-në. Ajo është investitori më i madh me 55 për qind të të gjithë investimeve të huaja dhe partneri më i madh tregtar. Programi i famshëm “Erasmus”, shumë bujar me vendin tonë qysh nga viti 1992, duke na renditur si vendin e parë përfitues në rajon. Dhe së fundi, vitin e kaluar Brukseli premtoi 6 miliardë euro në kuadrin e Paktit të Rritjes Ekonomike Rajonale, krahas 30 miliardë euro të tjera për krijimin e Tregut të Përbashkët Rajonal. Krahas 500 milionë për COVID–19 dhe 1,15 miliardë për tërmetin e 26 nëntorit 2019 etj.. Së fundi, duke lënë mënjanë propagandën bajate, fati i mirë i yni dhe i kësaj qeverie është se situata vitet e fundit ka qenë dhe mbetet e favorshme për objektivin tonë 2030. Sidomos ajo gjeopolitike me trysni në rritje për zgjerimin e BE-së, me disa arritje dhe hapa tonat pozitive, me mbështetje nga BE-ja dhe vendet anëtare, me diplomaci aktive në këtë fushë, sidomos në Bruksel. Ajo çka mungon në nivelin e duhur është vetëm një fjalë me germa të mëdha që flet shumë dhe mishëron a arritjet dhe demarshet e tjera, të cilën e theksoi dhe Komisionerja Marta Kos në vizitën e saj në Tiranë më 13 mars: Reforma. Ama, jo e parë thjesht dhe vetëm si hartimi dhe përkthimi i ligjeve reformuese, ku edhe mund të shkëlqejmë, por zbatimin e tyre efektiv. Sepse siç u shpreh disa ditë më parë dhe ambasadori i BE-së, Gonzato, të plotësosh kriteret e BE-së nuk është si të mbushësh kutitë e një fjalëkryqi. Në fakt, duhen ngjitur “male” të larta dhe të thepisura, si reforma zgjedhore, që as nuk ka shenja se do të fillojë tani, por nga 2027, reforma e drejtësisë me shumë dritëhije dhe dyshime dhe ende në mes të rrugës; reformat e tregut, konkurrencës, mjedisit, kapitujt më të vështirë dhe problematikë, në mënyrë që nesër të mos na thonë siç ka ndodhur dhe më parë “Ndalu bek, se ka hendek”. Në këto drejtime themelore sapo kemi hedhur hapat e para, pa përmendur pastaj deficite të tjera demokratike, që në disa drejtime jemi në minus dhe do të kemi telashe dhe vonesa gjatë procesit të negocimit. Dhe tani problemi është se “nuk pinë më ujë” deklarimet politike, ca më pak batutat dhe fishekzjarrët zgjedhorë, mbas 11 majit ata do të na kalojnë vërtet “në vrimë të gjilpërës”. E pra, këtu kërkohet punë e përkushtim nga qeveria dhe e agjencitë e saj përkatëse, se publiku dhe elektorati nuk ka se ç’bën më. Se vërtet mund të fitosh zgjedhjet më 2030, por koha do të të nxjerrë zbuluar dhe atëherë nuk do të gjesh dot justifikime, por do t’ua hedhësh fajin si dhe më parë “bufit të kënetës” zhapinjve, zhapave e deri tek armiqve e brendshëm e pse jo, edhe të jashtëm, madje edhe brenda BE-së, siç kemi bërë dhe më parë.
