Lufta tregtare SHBA-Kinë mund të jetë duke u zbehur , me dy ekonomitë më të mëdha në botë që janë gati të fillojnë bisedimet në Zvicër.
Zyrtarët më të lartë tregtarë nga të dyja palët do të takohen të shtunën në takimin e parë të nivelit të lartë që kur Presidenti i SHBA-së Donald Trump goditi Kinën me tarifa në janar.
Pekini u kundërpërgjigj menjëherë dhe pasoi një përballje e tensionuar, ndërsa të dy vendet i vendosën taksa njëri-tjetrit. Tarifat e reja të SHBA-së mbi importet kineze janë 145%, dhe disa eksporte amerikane në Kinë përballen me taksa prej 125%.
Ka pasur javë të tëra me retorikë të ashpër, dhe nganjëherë të zjarrtë, ku secila palë është përpjekur ta paraqesë tjetrën si palën më të dëshpëruar.
E megjithatë, këtë fundjavë ata do të përballen me njëri-tjetrin në tryezën e negociatave.
Pse pra tani?
Ruajtja e fytyrës
Pavarësisht raundeve të shumta të tarifave të ndërsjella, të dyja palët kanë dërguar sinjale se duan ta thyejnë bllokimin. Përveçse nuk ishte e qartë se kush do të fshihte mendjen e para.
“Asnjëra palë nuk dëshiron të duket sikur po tërhiqet”, tha Stephen Olson, bashkëpunëtor i lartë në Institutin ISEAS-Yusof Ishak të Singaporit dhe ish-negociator tregtar i SHBA-së.
“Bisedimet po zhvillohen tani sepse të dy vendet kanë gjykuar se mund të ecin përpara pa u dukur sikur i janë dorëzuar palës tjetër.”
Megjithatë, zëdhënësi i ministrisë së jashtme të Kinës, Lin Jian, theksoi të mërkurën se “bisedimet po zhvillohen me kërkesë të SHBA-së”.
Dhe ministria e tregtisë e paraqiti këtë si një favor për Uashingtonin, duke thënë se po u përgjigjej “thirrjeve të bizneseve dhe konsumatorëve amerikanë”.
Megjithatë, administrata Trump pretendon se janë zyrtarët kinezë ata që “duan shumë të bëjnë biznes” sepse “ekonomia e tyre po shembet”.
“Ata thanë se ne e nisëm? Epo, mendoj se duhet të kthehen dhe të studiojnë dosjet e tyre”, tha Trump në Shtëpinë e Bardhë të mërkurën.
Por, ndërsa bisedimet po afronin, presidenti përdori një ton më diplomatik: “Ne të gjithë mund të luajmë lojëra. Kush e bëri i pari thirrjen, kush jo – nuk ka rëndësi”, u tha ai gazetarëve të enjten. “Ka rëndësi vetëm ajo që ndodh në atë dhomë.”
Koha është gjithashtu thelbësore për Pekinin, sepse është gjatë vizitës së Xi në Moskë. Ai ishte i ftuar nderi të premten në paradën e Ditës së Fitores në Moskë për të përkujtuar 80-vjetorin e fitores në Luftën e Dytë Botërore mbi Gjermaninë naziste.
Xi qëndroi përkrah udhëheqësve nga e gjithë Jugu Global – një kujtesë për administratën e Trump se Kina jo vetëm që ka mundësi të tjera për tregti, por po e paraqet veten edhe si një lider alternativ global.
Kjo i lejon Pekinit të projektojë forcë edhe ndërsa shkon në tryezën e negociatave.
Presioni është mbi
Trump këmbëngul se tarifat do ta bëjnë Amerikën më të fortë dhe Pekini është zotuar të “luftojë deri në fund” – por fakti është se taksat po dëmtojnë të dy vendet.
Prodhimi i fabrikave në Kinë ka pësuar një goditje, sipas të dhënave qeveritare. Aktiviteti prodhues në prill ra në nivelin më të ulët që nga dhjetori 2023. Dhe një anketë nga agjencia e lajmeve Caixin këtë javë tregoi se aktiviteti i shërbimeve ka arritur nivelin më të ulët shtatëmujor.
BBC zbuloi se eksportuesit kinezë janë tronditur nga tarifat e larta, me stoqet që grumbullohen në depo , edhe pse ata po marrin një notë sfiduese dhe kërkojnë tregje përtej SHBA-së.
“Mendoj se [Kina] e kupton se një marrëveshje është më e mirë sesa asnjë marrëveshje”, thotë Bert Hofman, një profesor në Institutin e Azisë Lindore në Universitetin Kombëtar të Singaporit.
“Pra, ata kanë mbajtur një qëndrim pragmatik dhe kanë thënë: ‘Në rregull, duhet t’i nisim këto bisedime.'”
Dhe kështu, me mbarimin e festës së madhe të 1 Majit në Kinë, zyrtarët në Pekin kanë vendosur se është koha e duhur për të folur.
Nga ana tjetër, pasiguria e shkaktuar nga tarifat çoi në tkurrjen e ekonomisë amerikane për herë të parë në tre vjet.
Dhe industritë që prej kohësh janë varur nga mallrat e prodhuara në Kinë janë veçanërisht të shqetësuara. Një pronar i një kompanie lodrash në Los Angeles i tha BBC-së se ata po “shikonin një shembje totale të zinxhirit të furnizimit”.
Vetë Trump e ka pranuar se konsumatorët amerikanë do ta ndiejnë dhembjen .
Fëmijët amerikanë mund të “kenë dy kukulla në vend të 30 kukullave”, tha ai në një mbledhje të kabinetit këtë muaj, “dhe ndoshta dy kukullat do të kushtojnë disa dollarë më shumë sesa do të kushtonin normalisht”.
Vlerësimet e miratimit të Trump kanë rënë gjithashtu për shkak të frikës nga inflacioni dhe një recesioni të mundshëm, me më shumë se 60% të amerikanëve që thonë se ai po përqendrohej shumë te tarifat.
“Të dy vendet po ndiejnë presion për t’u dhënë pak siguri tregjeve, bizneseve dhe elektoratit vendas, të cilat janë gjithnjë e më nervoze”, thotë zoti Olson.
“Disa ditë takimesh në Gjenevë do t’i shërbejnë këtij qëllimi.”
Çfarë ndodh më pas?
Ndërsa bisedimet janë pritur me optimizëm, një marrëveshje mund të duhet pak kohë që të materializohet.
Bisedimet do të jenë kryesisht rreth “prekjes së bazës”, tha zoti Hofman, duke shtuar se kjo mund të duket si një “shkëmbim qëndrimesh” dhe, nëse gjërat shkojnë mirë, “do të caktohet një axhendë për bisedimet e ardhshme”.
Negociatat në tërësi pritet të zgjasin me muaj, njësoj si ajo që ndodhi gjatë mandatit të parë të Trump.
Pas gati dy vitesh tarifash të ndërsjella, SHBA-të dhe Kina nënshkruan një marrëveshje të “fazës së parë” në fillim të vitit 2020 për të pezulluar ose ulur disa taksa. Edhe atëherë, ajo nuk përfshinte çështje më të ashpra , siç janë subvencionet e qeverisë kineze për industritë kryesore apo një afat kohor për heqjen e tarifave të mbetura.
Në fakt, shumë prej tyre mbetën në fuqi gjatë gjithë presidencës së Joe Biden, dhe tarifat e fundit të Trump i shtohen atyre taksave të vjetra.
Ajo që mund të dalë këtë herë është një “marrëveshje e fazës së parë për steroidet”, tha z. Olson: domethënë, do të shkonte përtej marrëveshjes së mëparshme dhe do të përpiqej të adresonte pikat e nxehta. Ka shumë të tilla, nga tregtia e paligjshme e fentanilit, të cilën Uashingtoni dëshiron që Kina ta godasë më fort, deri te marrëdhënia e Pekinit me Moskën.
Por e gjithë kjo është shumë larg në të ardhmen, paralajmërojnë ekspertët.
“Fërkimet sistemike që pengojnë marrëdhëniet tregtare SHBA-Kinë nuk do të zgjidhen së shpejti”, shton z. Olson.
“Gjeneva do të prodhojë vetëm deklarata qetësuese rreth ‘dialogëve të sinqertë’ dhe dëshirës për të vazhduar të flasë.”/BBC
