Marrëveshja tregtare e arritur nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump dhe Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen të dielën në resortin e tij të golfit në Skoci ishte jashtëzakonisht e njëanshme.
Bashkimi Evropian përballet me pasojat e tarifave prej 15% të SHBA-së për shumicën e eksporteve të tij – dhe blloku është detyruar të marrë angazhime financiare sa një numër telefoni, si për të importuar energji nga Shtetet e Bashkuara, ashtu edhe për të investuar atje.
Megjithatë, nga industria e fuqishme gjermane e automobilave te sektorët evropianë të aviacionit dhe gjysmëpërçuesve, ka disa fitues nga marrëveshja skicë — e cila ende nuk është finalizuar me shkrim.
Energji
Çfarë përfshihet në marrëveshje? Si pjesë e marrëveshjes, Trump dhe von der Leyen ranë dakord që BE-ja do të blinte 750 miliardë dollarë naftë dhe gaz natyror të lëngshëm nga SHBA-ja – një shifër që do të përfshinte edhe produkte të tjera energjetike, siç është karburanti bërthamor. Kjo do të thotë 250 miliardë dollarë blerje të reja energjie çdo vit, të cilat shefi i Komisionit tha se do të ndihmonin gjithashtu në përfundimin e varësisë së mbetur të BE-së nga importet ruse.
Kush fiton, kush humbet? Në teori, marrëveshja është një fitore e madhe për firmat amerikane të naftës dhe gazit. Në praktikë, ekspertët thonë se është e pazbatueshme. Për fillestarët, arritja e këtij objektivi do të kërkonte që BE-ja të trefishonte importet e energjisë nga SHBA-ja, bazuar në shifrat e vitit të kaluar, ndërsa do t’u kërkonte firmave amerikane të devijonin të gjitha flukset e tyre të energjisë në mbarë botën drejt bllokut – dhe madje edhe më shumë. Në krahasim, shitjet totale të energjisë së Rusisë në BE arritën në vetëm 23 miliardë euro vitin e kaluar. Brukseli gjithashtu ka mjete të kufizuara për ta bërë të gjithë këtë të ndodhë: Importet janë në duart e firmave private.
Automjete
Çfarë përfshihet në marrëveshje? Tarifat amerikane për makinat dhe pjesët e automjeteve po ulen në nivelin bazë prej 15 përqind – një nivel që përputhet me marrëveshjen e arritur më parë këtë muaj nga prodhuesit japonezë të automjeteve. Në këmbim, BE ka rënë dakord të ulë tarifat e saj për makinat nga 10 përqind në zero, tha zëdhënësi i tregtisë Olof Gill. Megjithatë, djalli fshihet në detaje, të cilat mbeten të pakta. Sipas marrëveshjes SHBA-Japoni, vendi aziatik do të marrë automjete të miratuara sipas standardeve amerikane të automobilave. Një zyrtar i lartë i Komisionit tha se marrëveshja e BE-së përfshin “një angazhim për të punuar së bashku … për të parë se ku standardet janë tashmë të përafruara ose ku duhet të punojmë më ngushtë për t’i përafruar ato në të ardhmen”. Siç raportoi POLITICO , ekzekutivi më parë hodhi idenë e përputhjes së standardeve amerikane të drejtimit autonom, e cila u përmend në informimin teknik të së hënës si një mundësi.
Kush fiton, kush humbet? Sipas lobit gjerman të makinave , kjo është një marrëveshje e keqe që do të vazhdojë ta rëndojë sektorin. Ai iu bashkua sektorit amerikan të automobilave në kritikimin e tarifave për makinat dhe pjesët e prodhuara në Meksikë, të cilat mbeten në 25 përqindëshin më të lartë. Humbësi i vërtetë nuk janë prodhuesit e makinave, por punëtorët e tyre, sipas Ferdinand Dudenhöffer, drejtorit të Qendrës Gjermane të Kërkimeve Automobilistike. Ai vlerëson se deri në 70,000 vende pune në të gjitha kompanitë evropiane të makinave dhe furnizuesit e tyre mund të humbasin, ndërsa prodhuesit e makinave zhvendosin prodhimin në SHBA për të anashkaluar tarifën prej 15 përqind.
Aviacioni
Çfarë përfshihet në marrëveshje? Marrëveshja BE-SHBA për tarifat zero për “të gjithë avionët dhe pjesët përbërëse”, e njoftuar nga von der Leyen , u lejon si prodhuesve të avionëve ashtu edhe linjave ajrore të marrin frymë lirisht. Zinxhiri global i furnizimit që fshihet pas çdo avioni e bën këtë sektor më të prekshëm ndaj barrierave tregtare sesa të tjerët. Pas mosmarrëveshjes 17-vjeçare midis Airbus dhe Boeing që përfundoi në vitin 2021, as industritë evropiane dhe as ato amerikane nuk ishin të interesuara të hynin në një luftë të re tregtare që përfshinte aviacionin.
Kush fiton, kush humbet? Edhe pse Boeing mund të ketë përfituar nga tarifat ndaj konkurrentit të saj Airbus në afat të shkurtër, analistët vërejnë se prodhuesi amerikan i avionëve do të vuante më shumë nga hakmarrja e BE-së. Në vend të kësaj, disa linja ajrore amerikane që operojnë një flotë Airbus, të tilla si Delta Air Lines dhe Spirit Airlines, do ta kishin ndjerë menjëherë ndikimin e tarifave tek furnizuesit e tyre evropianë. Ndër humbësit e tarifës zero-për-zero janë kompanitë e lizingut në të dy anët e Atlantikut, të cilat – nëse do të ishin futur tarifat “me kokrra” – do të kishin qenë mjeti i përdorur nga linjat ajrore për të shmangur tarifat shtesë.
Farmaceutikë
Çfarë përmban marrëveshja? Trump dhe von der Leyen kundërshtuan hapur njëri-tjetrin të dielën, me presidentin amerikan që tha se marrëveshja tregtare nuk përfshinte produktet farmaceutike – dhe shefen e Komisionit që tha se po. Zyrtarët e Komisionit sqaruan të hënën se norma mbetet zero për momentin. Por Brukseli pret që një normë maksimale tarifore prej 15 përqind të hyjë në fuqi sapo të përfundojë hetimi i administratës amerikane sipas Seksionit 232 në këtë sektor – sipas të cilit mund të vendosen tarifa për arsye të sigurisë kombëtare. Ka disa përjashtime për “disa ilaçe gjenerike”, tha von der Leyen, megjithëse ende nuk është e qartë se cilat.
Kush fiton, kush humbet? Kompanitë e barnave gjenerike – ato që prodhojnë barnat më të lira nga të gjitha – thonë se kanë më shumë për të humbur për shkak të fitimeve të tyre të vogla, edhe nëse norma përfundimtare e tarifës është dukshëm më e ulët se 200 përqind që Trump kishte kërcënuar disa javë më parë. Shoqata e industrisë Medicines for Europe dëshiron më shumë qartësi se cilat barna do të kenë tarifa zero dhe po i shtyn BE-së dhe SHBA-së të “zgjerojnë listën e barnave pa tarifa sa më shumë që të jetë e mundur”. Kompania farmaceutike Merck tha se mirëpriti faktin që të paktën është arritur një marrëveshje, ndërsa në Irlandë – e cila është veçanërisht e ekspozuar për shkak të sektorit të saj të madh farmaceutik – shoqata e biznesit Ibec tha se Evropa kishte “kapituluar”.
Teknologji
Çfarë përfshihet në marrëveshje? Marrëveshja e së dielës përfshinte pajisjet e çipave si një nga sektorët që mori një tarifë zero-për-zero, që do të thotë se është i përjashtuar nga tarifa bazë prej 15 përqind. Von der Leyen nënvizoi se BE është dhe do të mbetet një blerës i shquar i çipave amerikanë të inteligjencës artificiale. “Çipat amerikanë të inteligjencës artificiale do të ndihmojnë në fuqizimin e gjigafabrikave tona të inteligjencës artificiale dhe do të ndihmojnë SHBA-në të ruajë avantazhin e saj teknologjik”, tha ajo.
Kush fiton, kush humbet? Tarifa zero për zero u pa gjerësisht si një fitore për prodhuesin holandez të makinave të printimit të çipave ASML, një nga firmat më të mëdha të Evropës për nga kapitalizimi i tregut. Makineritë që ASML dërgon në treg vlejnë qindra miliona euro secila. ASML nuk u zotua për rritje këtë vit në mesin e korrikut për shkak të pasigurisë së tarifave, por aksionet e saj fituan 4 përqind të hënën. Angazhimi i Von der Leyen për të blerë çipa të inteligjencës artificiale amerikane është një pengesë, megjithatë, për mbështetësit e një Evrope më sovrane teknologjikisht – pasi vazhdimi i blerjes së tyre zgjat varësinë e bllokut nga teknologjia amerikane.
Rregullimi dixhital
Nuk ka përfshirje. BE-ja i rezistoi përpjekjeve të administratës Trump për të anashkaluar rregullat e saj dixhitale. Ligjet evropiane për tregjet dhe shërbimet dixhitale mbeten të paprekura.
Mbrojtja
Trump foli për blerje të mëdha të armatimeve amerikane, por zyrtarët evropianë mohuan se kjo ishte pjesë e marrëveshjes. Nuk ka angazhim të shkruar, megjithatë kompanitë amerikane të mbrojtjes mund të përfitojnë nga rritja e buxheteve ushtarake në Evropë.
Çeliku
Duket se do të rikthehen kuotat sipas modelit të administratës Biden. Tarifa prej 50% për çelikun do të mbetet, megjithatë eksportet e produkteve të specializuara nga BE mund të vazhdojnë. Humbësja më e madhe mund të jetë Kina, nëse SHBA dhe BE ndërtojnë një “mur tregtar”.
Ushqimet dhe pijet
Disa produkte bujqësore amerikane, të konsideruara “jo të ndjeshme”, do të përfitojnë ulje të tarifave. Këtu përfshihen arrat, ushqimi për kafshë dhe mishi i bizonit. Ndërsa produktet “të ndjeshme” si mishi i viçit do të vazhdojnë të tarifohen.
Investimet
Marrëveshja parashikon investime shtesë nga kompanitë evropiane në SHBA në vlerën e 600 miliardë dollarëve. Megjithatë, kjo mbetet një deklaratë e paqartë dhe e pambështetur me detaje. Rritja e investimeve në SHBA mund të jetë në dëm të investimeve në vetë Evropën./Politico
