Gjykata Kushtetuese u ka urdhëruar përsëri deputetëve të Kuvendit të Kosovës të të konstituojnë Kuvendin brenda një periudhe 30-ditore dhe të zgjedhin Kryetarin e Parlamentit me votim të hapur, duke e vendosur të njëjtin kandidat në fletën e votimit jo më shumë se tre herë.
Por kur mund të thirret një seancë konstituive?
Nuk dihet saktësisht. Mund të jetë këtë javë, ose më së voni javën tjetër, varësisht se kur publikohet vendimi i plotë nga Gjykata Kushtetuese.
Seanca konstituive nuk mund të mbahet derisa Gjykata Kushtetuese të publikojë vendimin e plotë.
Sipas Eugen Cakolli nga Instituti Demokratik i Kosovës, bazuar në praktikat e mëparshme, Gjykatës Kushtetuese i duhen maksimumi një deri në dy javë për të publikuar vendimin e plotë.
“Le të themi se nëse vendimi publikohet të mërkurën, atëherë seanca dëgjimore mund të thirret menjëherë të enjten dhe më pas cikli 48-orësh mund të vazhdojë”, tha Cakolli në KTV më 8 gusht.
Seanca konstituive e Kuvendit u thirr për herë të parë më 15 prill nga presidentja e vendit, Vjosa Osmani. Që atëherë, deputetët kanë mbajtur 54 vazhdime të kësaj seance, të cilat janë drejtuar nga kryetari Avni Dehari, si deputeti më i vjetër i legjislaturës së re.
Gjykata Kushtetuese tha se Kryetari i Trupit Gjykues Dehari nuk veproi në bazë të vendimit të mëparshëm të kësaj gjykate të 26 qershorit, duke shtuar se të gjitha seancat e mbajtura nga 27 qershori deri më 26 korrik “shpallen të pavlefshme”.
Sipas Rregullores së Punës së Kuvendit, kryetari i seancës konstituive është përgjegjës për mbarëvajtjen e seancës, dhe Dehari pritet ta thërrasë seancën sapo Gjykata Kushtetuese të publikojë vendimin e plotë në Gazetën Zyrtare.
Si u prit vendimi?
Vendimi u mirëprit nga partitë që ishin në opozitë mandatin e kaluar, por u kritikua nga partia fituese e zgjedhjeve, Lëvizja Vetëvendosje (LVV).
LVV e quajti vendimin arbitrar, Partia Demokratike e Kosovës (PDK) dhe Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) e quajtën atë një fitore kushtetuese dhe demokratike, ndërsa Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) foli për përmbysjen e diktaturës.
Sipas LVV-së, njoftimi i Gjykatës Kushtetuese “përbën një devijim të rrezikshëm nga roli i saj kushtetues” dhe është “në kundërshtim me parimet themelore të sundimit të ligjit dhe ndarjes së pushteteve”.
Deputetja e LVV-së dhe Ministrja në detyrë e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, tha në një konferencë për shtyp më 10 gusht se “njoftimi i Gjykatës Kushtetuese përbën një shqetësim serioz, sepse është një tejkalim flagrant i kompetencave që ka Gjykata Kushtetuese”.
E pyetur nëse partia e saj do ta respektojë vendimin, Haxhiu tha: “Cili do të jetë veprimi ynë pas këtij njoftimi, pas vendimit, do ta kuptoni kur të vijë koha.”
Kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi, tha se ky vendim i Gjykatës Kushtetuese konfirmoi qëndrimin e partisë së tij se LVV-ja “e ka mbajtur peng Kuvendin e Republikës së Kosovës, duke bllokuar qëllimisht dhe në mënyrë të planifikuar funksionimin e tij për interesa të ngushta qeveritare, me veprime krejtësisht jashtë Kushtetutës”.
Kryetari i LDK-së, Lumir Abdixhiku, e përshëndeti vendimin e Gjykatës Kushtetuese, duke e quajtur atë një “fitore të madhe për demokracinë”.
Ardian Gjini nga AAK tha se me vendimin e Gjykatës Kushtetuese, “demokracia fitoi, diktatura u përmbys”.
Çfarë pritet nga vendimi i plotë?
Vendimi i plotë i Gjykatës Kushtetuese, përveç hapjes së rrugës për seancën konstituive që do të mbahet të nesërmen, pritet të sqarojë më shumë gjëra.
Ajo ka të ngjarë t’i përgjigjet gjithashtu një kërkese të tërhequr tani nga Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, në lidhje me atë që do të ndodhte nëse Kuvendi i Kosovës nuk do të konstituohej deri më 26 korrik – afati i caktuar më parë nga gjykata përmes një vendimi.
Në vendimin e saj të mëparshëm, të cilin deputetët e injoruan, Gjykata Kushtetuese nuk kishte treguar pasojat ligjore të një shpërfilljeje të tillë.
Gjykata Kushtetuese tani mund të tregojë se cilat do të jenë pasojat nëse deputetët e injorojnë përsëri urdhrin 30-ditor për të formuar një Parlament të ri.
“Edhe pse presidenti e ka tërhequr kërkesën, Gjykata Kushtetuese ka të drejtën ligjore ta shqyrtojë atë, sepse duhet të jetë e qartë se kjo është një çështje me interes publik dhe kushtetues”, tha Cakolli.
Cakolli tha se afate të tilla do të jenë të destinuara të mos respektohen nga aktorët politikë, pasi atyre “u mungon vullneti politik për të gjetur zgjidhje, jo sepse nuk i njohin procedurat”.
“Palët do të vazhdojnë të shkelin afatet për sa kohë që gjykata nuk përcakton qartë se cilat do të jenë pasojat për deputetët dhe Kuvendin në rast të dështimeve të mëtejshme”, tha ai.
Kush sa vota ka?
E gjithë kjo krizë disamujore vjen si pasojë e mungesës së një marrëveshjeje politike midis partive parlamentare, pasi asnjë parti nuk fitoi shumicën për të qeverisur e vetme.
LVV e kryeministrit në detyrë, Albin Kurti, fitoi 48 vende dhe partitë e tjera parlamentare kanë refuzuar të votojnë për kandidatin e saj për Kryetar të Kuvendit, për emërimin e të cilit nevojiten të paktën 61 vota.
Ndërsa LVV këmbëngul se Albulena Haxhiu është një kandidate e denjë, disa nga partitë më të mëdha parlamentare, si PDK, LDK dhe AAK, e përjashtojnë atë si “përçarëse”.
PDK-ja doli e dyta me 24 vende, LDK-ja e treta me 20, e ndjekur nga Lista Serbe – partia më e madhe serbe në Kosovë me 9, dhe koalicioni midis AAK-së dhe Nismës Socialdemokrate, me 8, 11 vende të tjera u takojnë pakicave./REL
