Është samiti dypalësh ku çdo lider europian do të donte të ishte i pranishëm. Dhe me arsye të fortë. Të premten, Donald Trump pritet të takohet me Vladimir Putinin në Alaska për të diskutuar për përfundimin e luftës në Ukrainë.
Pritet që në tryezë të diskutohen edhe lëshime territoriale, dhe Europa (veçanërisht Ukraina) nuk dëshiron që kufijtë e saj të rishkruhen me forcë. Por, siç duken gjërat tani, nuk ka ftesa as për vendin që po pushtohet, e as për kontinentin ku ndodhet.
“Duhet të përgatitemi për disa kërkesa skandaloze nga Rusia,” paralajmëron Lord Simon McDonald, ish-drejtor i Zyrës së Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar.
“Do të jetë teatrale,” shton ai. “Putin do të kërkojë gjëra që askush tjetër nuk do t’i pranonte, me përjashtim të mundshëm të Donald Trump-it.”
Presidenti Zelensky ka deklaruar se nuk do të pranojë dhënien e asnjë pjese toke dhe as ngrirjen e konfliktit në vijën aktuale të frontit.
Ai argumenton se kjo nuk do të ndalë makinerinë luftarake ruse, e cila ka zhvilluar një luftë të plotë për më shumë se tre vjet e gjysmë. Lëshimet, sipas tij, do ta përshpejtonin agresionin.
“Është e qartë që Putin dëshiron një fotografi me personin më me ndikim në botë, që është presidenti Trump, dhe ai dëshiron që sanksionet të shtyhen, gjë që me gjasë do ta arrijë,” thotë Kaja Kallas, shefja e politikës së jashtme të BE-së.
“Pyetja është: çfarë do të përfaqësonte një sukses për SHBA-në në këtë takim?” pyet ajo. “Nëse presidenti Zelensky është aty, atëherë do të ishte një sukses i qartë.”
Por nëse lideri i Ukrainës nuk ndodhet në tryezën në Alaskë, si mund të sfidohen propozimet e Kremlinit?
“Ai mund të shkojë,” tha presidenti amerikan për këtë mundësi. Por Kievi dhe Europa duan që kjo të kalojë nga një “ndoshta” në një “po” të qartë.
Shqetësimin e tyre e shton fakti që formati “kokë më kokë” i takimit është një ide e Kremlinit, që Shtëpia e Bardhë e ka pranuar.
Panik diplomatik në Europë
Lagjja europiane e Brukselit nuk është zakonisht shumë aktive gjatë gushtit, por këto bisedime SHBA-Rusi e kanë ndryshuar këtë.
Të hënën, Kaja Kallas organizoi një takim virtual të ministrave të jashtëm, ku u bë thirrje për një armëpushim të pakushtëzuar përpara çdo marrëveshjeje. U shpallën gjithashtu sanksione të reja kundër Moskës.
Kur e pyeta Kallas se çfarë mendonte se nënkuptonte Trump me sugjerimin se “disa toka mund të shkëmbehen”, ajo u përgjigj: “Duhet të pyesim presidentin Trump.”
“Por është e qartë që një agresor nuk mund të shpërblehet për agresion. Përndryshe, do të shohim edhe më shumë agresion në botë, sepse do të duket se ia vlen.”
Europa po përpiqet të bëjë dy gjëra njëherësh: të unifikohet rreth Ukrainës, dhe njëkohësisht të fitojë qasje në këtë proces paqeje të udhëhequr nga Amerika.
Pavarësisht nëse Zelensky do të udhëtojë ose jo, dera për Europën ka mbetur fort e mbyllur që kur Trump u kthye në Shtëpinë e Bardhë në fillim të vitit.
Në atë kohë, i dërguari i tij për Ukrainën, Keith Kellogg, deklaroi se blloku europian nuk do të përfshihej në asnjë bisedim paqeje, një pozicion që Europa nuk ka arritur ta ndryshojë përmes diplomacisë.
Megjithatë, marrëdhëniet me SHBA-në janë përmirësuar, jo më pak për shkak të rritjes së ndjeshme të shpenzimeve për mbrojtje në Europë. Por Radoslaw Sikorski, ministri i jashtëm i Polonisë, beson se Europa ka nevojë për një rol më qendror.
“Kjo është çështje interesi ekzistencial për sigurinë europiane,” shpjegon ai.
“E vlerësojmë përpjekjen e Trump-it, por ne do të marrim vendimet tona në Europë gjithashtu.”
“Një armëpushim i thjeshtë nuk do ta zgjidhte problemin.”
Kancelari gjerman Friedrich Merz ka siguruar një takim virtual mes liderëve europianë, si dhe Volodymyr Zelensky-t dhe Donald Trump-it, këtë të mërkurë.
Ata shpresojnë të konsultohen mbi planin amerikan për t’i dhënë fund pushtimit rus, por ish-kreu i Zyrës së Jashtme britanike, Lord McDonald, do të habitej nëse Europa do të merrte një ftesë në moment të fundit për të premten.
“Fundi do të jetë po aq i zgjatur sa edhe vetë lufta,” paralajmëroi ai.
“Takimi është një gur kilometrik, por nuk do të thotë domosdoshmërisht që do të sjellë rezultat.”/BBC
