Ukraina është në një pikë kyçe për sa i përket marrëdhënieve ndërkombëtare dhe garancive të sigurisë, ndërsa negociatat për t’i dhënë fund luftës me Rusinë vazhdojnë me një ritëm intensiv.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, duket i gatshëm të ndërmjetësojë një marrëveshje paqeje që do të përcaktojë të ardhmen e sigurisë në rajon për dekada të tëra. Megjithatë, sipas Bloomberg, çështja e garancive të sigurisë për Ukrainën mbetet një pengesë e pashmangshme, me vendin që kërkon mbështetje të fortë ndërkombëtare për të parandaluar çdo agresion të ardhshëm rus.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky po këmbëngul në një qëndrim të fortë, duke i kërkuar SHBA-së dhe Evropës të marrin angazhime për të mbrojtur vendin e tij. Nevoja për garanci është urgjente, pasi Memorandumi i Budapestit i vitit 1994, i nënshkruar nga Rusia, SHBA-ja dhe Mbretëria e Bashkuar, nuk arriti ta mbronte Ukrainën nga agresioni rus, pavarësisht premtimeve për të respektuar integritetin territorial të vendit.
Alternativa për Ukrainën – Çfarë është Neni 5 i NATO-s?
Ukraina, pavarësisht presionit të vazhdueshëm nga Rusia, dëshiron të bëhet anëtare e NATO-s, duke siguruar mbrojtjen e Nenit 5 të Aleancës. Megjithatë, pranimi i saj në NATO mbetet në dyshim, kryesisht për shkak të kundërshtimit të fortë nga Rusia. Vladimir Putin e konsideron zgjerimin e NATO-s një vijë të kuqe, ndërsa qëndrimi i disa vendeve evropiane, si Gjermania dhe Hungaria, e bën anëtarësimin edhe më të vështirë.
Mes kësaj pasigurie, Italia po propozon një zgjidhje të “Nenit 5” për Ukrainën, por pa iu bashkuar plotësisht Aleancës. Propozimi parashikon krijimin e një mekanizmi mbrojtës kolektiv, ku vendet që kanë marrëveshje dypalëshe me Ukrainën do të vendosin brenda 24 orëve të dërgojnë ndihmë në rast të një sulmi të ri rus.
Sa të mundshme janë integrimet e Ukrainës në Bashkimin Evropian?
Siç raporton Bloomberg, anëtarësimi i Ukrainës në BE është gjithashtu një zgjedhje strategjike për vendin, pavarësisht procesit kompleks dhe që kërkon kohë. BE-ja ka klauzolën e vet të mbrojtjes së ndërsjellë në Nenin 42.7 të Traktatit për Bashkimin Evropian, i cili parashikon ndihmë në rast të një sulmi të armatosur ndaj një shteti anëtar. Megjithatë, aktivizimi i saj mbetet i kushtëzuar dhe në asnjë mënyrë nuk garanton mbështetje ushtarake.
Ukraina, pavarësisht trazirave, vazhdon të kërkojë anëtarësimin në BE si një mënyrë për të rritur sigurinë e saj dhe për të fituar mbështetje politike dhe ekonomike. Megjithatë, procesi është i mbushur me pengesa, jo vetëm për shkak të kundërshtimeve të vendeve si Hungaria.
Mësime për Ukrainën: Strategjia e Japonisë dhe Konventa e vitit 1951
Nëse anëtarësimi në NATO dhe integrimi i plotë në BE rezultojnë të pamundura, Ukraina mund t’i drejtohet marrëveshjeve dypalëshe të mbrojtjes së ndërsjellë me vende më strategjike, siç janë SHBA-të. Historia e Japonisë me SHBA-në është tipike, ku një traktat i vitit 1951 siguroi mbrojtjen e Japonisë pa i rënduar burimet ushtarake amerikane në rast sulmesh.
Në të njëjtën linjë, Franca dhe Mbretëria e Bashkuar kanë marrë iniciativën për të krijuar një “aleancë të të vullnetshmëve”, e cila mund të marrë përsipër misionin paqeruajtës në Ukrainë pas armëpushimit.
Rruga e ndërlikuar për Ukrainën: Perspektivat dhe sfidat për sigurinë e vendit
Pavarësisht mobilizimit të vazhdueshëm ndërkombëtar, arritja e një marrëveshjeje mbi sigurinë e Ukrainës është jashtëzakonisht e vështirë, pasi ka disa faktorë që ndikojnë në proces. Kontradiktat gjeopolitike, rezistenca strategjike e Rusisë dhe pasiguria në rajon i bëjnë negociatat edhe më të ndërlikuara.
