Në inaugurimin e tij më 20 janar të këtij viti, presidenti i 45-të dhe i 47-të i Shteteve të Bashkuara e përshkroi filozofinë e tij të politikës së sigurisë për mandatin e tij të dytë si më poshtë: “Ashtu si në vitin 2017, ne do të ndërtojmë përsëri ushtrinë më të fortë që bota ka parë ndonjëherë. Masa e suksesit tonë nuk do të jenë vetëm betejat që fitojmë, por edhe luftërat që u japim fund. Dhe ndoshta mbi të gjitha, luftërat që nuk i kemi luftuar kurrë. Trashëgimia për të cilën do të jem më krenar, mbi të gjitha, do të jetë ajo e një paqebërësi dhe një pajtimtari.”
Raporti
Duke përmbledhur vitin e parë të presidencës së tij në një fjalim televiziv të mërkurën e kaluar, Donald Trump u shfaq plotësisht i kënaqur me performancën e tij. “Unë rivendosa fuqinë amerikane, i dhashë fund tetë luftërave në dhjetë muaj, eliminova kërcënimin bërthamor iranian dhe i dhashë fund luftës në Gaza, duke sjellë paqe në Lindjen e Mesme për herë të parë në 3,000 vjet.” Vetëm Putin dhe Zelensky këmbëngulin ta shmangin, por edhe ata, kudo që të shkojnë, përfundimisht do të bien dakord për planin e tij të nëntë të paqes, duke i vulosur pasaportën për në Oslo dhe Çmimin Nobel për Paqen për vitin 2026.
Megjithatë, i njëjti njeri që mburret me aftësitë e tij paqeruajtëse, në 11 muajt e fundit e ka riemëruar Departamentin e Mbrojtjes në Departamentin e Luftës, ka urdhëruar rifillimin e testimeve bërthamore dhe ka nisur një rritje të paprecedentë të shpenzimeve ushtarake. Ai gjithashtu ka grumbulluar një forcë të madhe detare në Karaibe, duke bombarduar anije, duke sekuestruar anije cisterna si një pirat i zakonshëm dhe duke kërcënuar të pushtojë Venezuelën. E gjitha kjo në emër të një lufte kundër karteleve të drogës, me të cilat ai këmbëngul se lidh presidentin e vendit, Nicolas Maduro.
Kush do ta besonte, megjithatë, kur ai vetë fali shokun e tij ideologjik dhe ish-presidentin e Hondurasit, Juan Orlando Hernandez, i cili po vuante një dënim me 45 vjet burg në SHBA për trafik droge? Të gjithë e kuptojnë se objektivi i tij i vërtetë nuk është askush tjetër përveç pasurisë natyrore të vendit më të madh prodhues të naftës në botë. Në fund të fundit, vetë Trump kohët e fundit e justifikoi bllokadën e plotë të anijeve cisternë për në dhe nga Venezuela me argumentin se Karakasi duhet “t’i kthejë SHBA-së të gjithë naftën, tokën dhe asetet e tjera që na vodhi”. Ai mund të ketë qenë duke iu referuar shtetëzimit të industrisë së naftës që ndodhi në vitin 1976, shumë kohë para se Hugo Chavez dhe Nicolas Maduro të vinin në pushtet.
Rasti i Venezuelës është tregues i filozofisë së Trump mbi politikën e jashtme dhe çështjet e sigurisë. Për presidentin amerikan, harta e botës është një tabelë e madhe Monopoli, plot me pasuri të paluajtshme, naftë, minerale të çmuara, kanale me rëndësi strategjike e kështu me radhë. Ashtu si loja klasike amerikane e tavolinës, gjeopolitika e Trump është një garë ku gjithçka blihet dhe gjithçka shitet, një lojë me shumë zero, ku qëllimi përfundimtar i secilit lojtar është të falimentojë të gjithë kundërshtarët e tij.
Së pari “Riviera”
Simptoma më e habitshme e kësaj filozofie ishte “Plani i Rivierës” i Trump për Gazën, i shpallur më 4 shkurt, por ai gjithashtu qeveris kryesisht planin e tij të mëvonshëm të paqes, i cili lançoi armëpushimin e brishtë të tetorit. Në një kohë kur palestinezët po përjetojnë një krizë ekzistenciale, me makthin e një Nakba (Katastrofe) të dytë pas asaj të vitit 1948 që po afrohet, Trump e sheh Gazën si një pazar pasurish të patundshme dhe krijon GREAT TRUST, i cili do të marrë përsipër detyrën e shpërndarjes së plaçkës së madhe të “rindërtimit” tek shumëkombëshet (kryesisht ato amerikane).
Ukrainasi u trajtua në mënyrë të ngjashme. Më 28 shkurt, ai e nxori ashpër Zelenskyn nga Shtëpia e Bardhë pasi e kishte “rrahur” më parë para gazetarëve, pjesërisht sepse udhëheqësi ukrainas refuzoi të nënshkruante një marrëveshje për të hequr dorë nga pasuria minerale siç kërkoi Trump, në mënyrë që Kievi të “shpagonte” ndihmën ushtarake amerikane. Dy muaj më vonë, ukrainasit do të binin dakord të nënshkruanin një marrëveshje disi më dinjitoze. Në nëntor, i dërguari special i Trump, Steve Witkoff, dhe dhëndri i tij, Jared Kushner, të dy manjatë të pasurive të paluajtshme, po hartonin planin e paqes në Miami me një biznesmen tjetër të madh, të dërguarin e Putinit, Kirill Dmitriev. Subjektet e negociatave, përveç territoreve ukrainase, ishin projekte të mëdha biznesi, të tilla si shfrytëzimi i përbashkët i gazit natyror të Sakhalin nga kompania amerikane ExxonMobil dhe kompania ruse Rosneft dhe shfrytëzimi i përbashkët i metaleve të rralla në Arktik.
Por për Putinin dhe Zelenskyn, çdo marrëveshje ekonomike me Trumpin është dytësore në krahasim me një luftë që të dy e shohin si ekzistenciale: Putinin për të shmangur rrethimin mbytës të vendit të tij nga NATO, Zelenskyn për të mbrojtur vetë entitetin e atdheut të tij si një shtet i qëndrueshëm dhe sovran. Të dy udhëheqësit nuk po luajnë Monopol, por shah, një lojë që nuk ka zare apo blerje e shitje, por strategji dhe taktika, mbrojtje dhe sulm, sakrifica dhe kombinime, në një luftë deri në vdekje. Kjo ndjenjë konflikti historik, e një lufte “gjithçka ose asgjë” që dominon të dy fqinjët, reflektohet në imagjinatën ruse të një Lufte të re të Madhe Patriotike “kundër nazistëve ukrainas”, si dhe në atë ukrainase të “Holodomorit të Ri” të kërcënuar, urisë së madhe të viteve 1932-33, gjatë periudhës së kolektivizimit të detyrueshëm.
Luftërat e tjera
Në këtë dritë, mundësia e një fundi të lumtur për ndërmjetësimin e Trump në Ukrainë në të ardhmen e afërt duket e pasigurt. Por edhe në fronte të tjera, Pax Trumpiana duket të jetë një mirazh mashtrues në shkretëtirë. Kongo dhe Ruanda nënshkruan një armëpushim në Uashington më 27 qershor, por konfliktet rifilluan shpejt. E njëjta gjë ndodhi me luftën midis Tajlandës dhe Kamboxhias, dy vende me llogari të hapura për shtatë shekuj, të cilat nënshkruan një armëpushim në prani të Trump në Kuala Lumpur, Malajzi, më 26 tetor, vetëm për të rifilluar armiqësitë në fillim të dhjetorit. Sa i përket Gazës, bombardimet vdekjeprurëse të Izraelit vazhdojnë, vetëm në një shkallë më të vogël, pasi 391 palestinezë janë vrarë që nga fillimi i armëpushimit.
Duke pasur parasysh këto fakte, Çmimi Nobel për Paqen ndoshta do të jetë i paarritshëm për Trumpin edhe në vitin 2026. Presidenti amerikan, megjithatë, mund të ngushëllohet me idenë se fitoi Çmimin e Paqes të FIFA-s, një çmim i krijuar për nder të tij këtë vit dhe nuk e dimë nëse do të jepet përsëri në të ardhmen.
