Një grup njerëzish me ndikim thuhet se është formuar mes biznesit dhe elitës politike të Rusisë, të cilët kundërshtojnë presidentin Vladimir Putin dhe luftën në Ukrainë dhe dyshohet se planifikojnë ta rrëzojnë dhe ndoshta ta vrasin atë.
Këtë e ka bërë të ditur Drejtësia e Ukrainës, duke iu referuar shërbimit të inteligjencës ushtarake ukrainase, por ka mundësi që informacioni të jetë pjesë e luftës propagandistike mes Ukrainës dhe Rusisë. Nëse të paktën pjesërisht është e vërtetë, është një grup komplotistësh që duan të largojnë Putinin nga pushteti sa më shpejt të jetë e mundur dhe të rivendosin lidhjet ekonomike me Perëndimin, duke qenë se janë dhe nën sanksione të pamëshirshme që nga fillimi i agresionit kundër Ukrainës.
I njëjti burim shkruan se “një pjesë e elitës politike ruse sheh drejtorin e Shërbimit Federal të Sigurisë (FSB), Aleksandër Bortnikov, si pasues të Putinit. Thuhet se Bortnikov së fundmi ka qenë në kritikat e Putinit për shkak të vlerësimeve të gabuara të inteligjencës, për shkak të të cilave pushtimi i Ukrainës nuk shkoi sipas planit. Bortnikov dhe departamenti i tij, shkruan Drejtësia e Ukrainës, e vlerësuan gabim gjendjen midis ukrainasve si dhe forcën e rezistencës ushtarake ukrainase. Grupi konspirativ thuhet se po shqyrton disa skenarë për të hequr qafe Putinin, duke përfshirë helmimin, sëmundjen e papritur ose aksidentin”. Pastaj Bortnikov do të zinte vendin e tij.
Por kush është në fakt Alexander Bortnikov?
Kreu gjithmonë i vrenjtur i FSB-së, ish-KGB-ja, ka luajtur një rol kyç në mbajtjen e kontrollit të Putinit mbi vendin për 14 vjet, raportoi Guardian në fillim të shkurtit, në një kohë kur një sulm ndaj Ukrainës nuk ishte nisur ende.
Aparati i madh i FSB-së punëson qindra mijëra njerëz dhe është përgjegjës për gjithçka, nga kundërterrorizmi dhe siguria kufitare, kundërzbulimi, mbikëqyrja elektronike deri te – sigurisht, jozyrtarisht – terrorizimi i opozitës politike.
Duke shkruar për Bortnikovin, portali Spytalk kujton takimin e famshëm të Putinit me krerët e shërbimeve të inteligjencës në sallën madhështore të Shën Katerinës në Kremlin, pak ditë para fillimit të pushtimit të Ukrainës.
Putini rreshtoi oficerët kryesorë të inteligjencës ruse atje dhe i “shtrydhi” ata para kamerave për të deklaruar publikisht njohjen e pavarësisë nga Rusia të dy rajoneve renegate pro-ruse në Ukrainën lindore – Donetsk dhe Luhansk.
Bortnikov ishte dukshëm nervoz. Nën dritën e shndritshme të llambadarëve masivë, dy rrudha të thella vertikale iu shfaqën midis vetullave, duke i dhënë një pamje edhe më të keqe fytyrës së tij normalisht të pabuzëqeshur.
Larg publikut
“Bortnikovit nuk i pëlqente kurrë të ishte në sy të publikut, dhe tani ai ishte dukshëm i zënë ngushtë,” përshkroi Spytalk skenën dramatike të tensionuar.
Nuk është e parëndësishme të dihet se në një pozitë të vështirë është edhe djali i Bortnikovit.
Denis Alexandrovich Bortnikov është Zv.President i Bankës Ruse VTB dhe President i Bordit Drejtues. Së bashku me Sberbank, VTB është banka më e madhe ruse dhe pas fillimit të agresionit ndaj Ukrainës, Bortnikov Jr. u vendos në listën perëndimore të zyrtarëve dhe oligarkëve rusë të sanksionuar. Ndoshta jo vetëm për shkak të pozicionit të tij në VTB, por edhe për shkak të pozicionit të babait të tij në FSB.
Kur Putini e emëroi atë në krye të FSB-së në vitin 2008, Bortnikovit iu ngarkuan detyra të tjera në Ukrainë, duke përfshirë dërgimin e agjentëve në vend, dhënien e ryshfeteve të politikanëve dhe përpilimin e një liste për të “gjuajtur” zyrtarët e Kievit.
Duke pasur parasysh qëndrimin e tij të gjatë dhe afërsinë më të gjatë me Putinin, Bortnikov e ka konsideruar deri tani veten një nga ndihmësit më besnikë dhe më të besueshëm të presidentit rus. Sipas Spytalk, FSB-ja e drejtuar nga Bortnikov është “truri dhe zemra e regjimit të Putinit”, një lloj “shtet brenda shtetit”.
“Kontrolli i FSB-së mbi jetën politike, ekonomike dhe sociale ruse është i pashembullt në historinë e Rusisë dhe konsiderohet edhe më i madh se kontrolli i KGB-së gjatë epokës sovjetike. Nuk ka asnjë forcë në Rusi për të kufizuar ose kontrolluar fuqinë e FSB-së.
Dhe si një organ i kleptokracisë ruse nën Vladimir Putin, FSB-ja është dëshmuar e aftë për të ndërhyrë në çështjet financiare për të pasuruar personalisht udhëheqjen e saj të lartë, duke filluar nga Bortnikov dhe familjen e tij. Ai është pa dyshim një nga përfaqësuesit më të pasur të nomenklaturës ruse”, shkruan i njëjti burim.
Ai vjen nga Permi në Urale
Bortnikov dhe Putin janë njohur që nga vitet 1970, kur të dy punonin në zyrën e atëhershme të KGB-së në Leningrad (Shën Petersburg).
Bortnikov vjen nga provinca, nga qyteti i Permit në Urale. Ai ka lindur në vitin 1951 dhe është një fëmijë i vërtetë i Luftës së Ftohtë. Si i ri, ai u dërgua në KGB si “modest dhe jo modest”, por me “mendim logjik të shprehur dhe intuitë shumë të zhvilluar”.
Thuhet se në karrierën e tij profesionale ai u drejtua në krye të shërbimit inteligjent nga “entuziazmi dhe personaliteti i akullt”.
Ai u diplomua në vitin 1973 në Institutin e Inxhinierëve të Hekurudhave në Leningrad. Në vend që të punonte në këtë profesion, ai u dërgua në shkollën e mesme të KGB-së në Moskë.
Është gjithashtu interesante të theksohet se Bortnikov, ndryshe nga drejtuesit e shërbimeve të tjera të inteligjencës ruse, kurrë nuk tha se ku dhe kur e takoi Putinin.
Supozohet se ata u takuan në shkollën e KGB-së në Moskë ose më vonë në Leningrad, ku pas trajnimit të dy punuan në degën e shërbimit atje.
“Duke pasur parasysh përgjegjësitë e tij të mëvonshme në FSB, është e mundur që ai të jetë caktuar në Shërbimin e Kundërzbulimit Ekonomik, një administratë e veçantë e krijuar në vitet 1980 për të kontrolluar hapjen ekonomike sovjetike ndaj Perëndimit të shkaktuar nga reformat e Perestrojkës”, shkruan Spytalk.
Ai qëndroi në shtëpi
Është gjithashtu interesante se Bortnikov, ndryshe nga Putini apo Sergei Naryshkin, kreu aktual i Shërbimit të Inteligjencës së Jashtme (ai që djersiti më shumë para Putinit në regjistrimin e takimit të Kremlinit), nuk u dërgua jashtë vendit si anëtar i KGB-së.
Putin shkoi për të punuar në Dresden, Naryshkin në Bruksel, ndërsa Bortnikov qëndroi në shtëpi. Disa pretendojnë se udhëheqja e KGB-së synonte të “specializohej” në represionin e brendshëm politik edhe atëherë. Të tjerë, megjithatë, besojnë se ai nuk u dërgua jashtë vendit për shkak të “ngurtësisë dhe mungesës së sharmit”.
Cathrine Belton, një ish-korrespondente e Financial Times me bazë në Moskë, shkruan në librin e saj të vitit 2020, “Njerëzit e Putinit: Si KGB pushtoi Rusinë dhe pastaj Perëndimin”, se në fillim të viteve 1990, Leningradi – pastaj përsëri Shën Petersburg – u kthye nga Putini dhe Naryshkin si “një vend ku nuk dallohej kufiri mes policisë dhe kriminelëve”.
“Këta të fundit jo vetëm që i paguanin të parët për të parë nga ana tjetër, por u bënë edhe ortakë në krim. Bortnikov nuk ishte përjashtim, dhe besnikëria e tij e vazhdueshme dhe gatishmëria për të bërë gjithçka që i thuhej (pa bërë pyetje) e lejoi atë të ngrihej me shpejtësi në FSB-në e Shën Petersburgut”.
Shkallët më lart
Ai u ngrit një hap më lart në vitin 2003, kur u dërgua në Moskë dhe u emërua zëvendësdrejtor i FSB-së së atëhershme, në vend të Nikolai Patrushev, një tjetër nga “rrethi i Leningradit” të Putinit.
Sot, Patrushev është në krye të Këshillit të Sigurimit rus dhe për të flitet si për “skifterin e Putinit” dhe këshilltarin e tij joformal, i cili gjoja ia mbushi kokën më shumë me teoritë se Perëndimi po përpiqet të shkatërrojë Rusinë.
Meqë ra fjala, rrethi më i ngushtë i bashkëpunëtorëve të Putinit njihet si “siloviki” (në përkthim: ekzekutorët), dhe brenda atij rrethi, më i afërti i tij është “treshja e Leningradit” – Naryshkin, Petrushev dhe Bortnikov.
Në vitin 2008, Bortnikov zëvendësoi Petrushevin si kreu i FSB-së kur ai u emërua në krye të Këshillit të Sigurimit. Putin thuhet se u beson më shumë të dyve.
Opozita ruse beson se Bortnikov qëndron pas aktit të frikshëm të helmimit të ish-nënkolonelit të FSB-së, Aleksandër Litvinenko në nëntor 2006, i cili u helmua në një hotel në Londër me polonium radioaktiv të “servuar” në çaj dhe vdiq si pasojë e vuajtjeve disaditore.
Në të njëjtin vit, Bortnikov u gradua në gradën më të lartë ushtarake ruse – gjeneral i ushtrisë, i cili mban me vete gjashtë persona të tjerë.
Në maj 2008, Bortnikov u bë kreu i FSB-së. Patrushev pa një person tjetër si pasardhësin e tij në këtë post, por vetë Putin vendosi të emërojë Bortnikovin si kreun e FSB-së dhe si njeriun për të drejtuar sigurinë e brendshme të vendit.
Ai nuk del në pension
Bortnikov mbushi 70 vjeç vjeshtën e kaluar dhe, sipas ligjit të mëparshëm, duhej të tërhiqej nga posti i tij. Megjithatë, parlamenti rus miratoi me nxitim një ligj që lejon edhe ata mbi 70 vjeç të qëndrojnë në poste shtetërore. Atij iu dha gjithashtu titulli më i lartë i nderit – Hero i Federatës Ruse.
“Nën udhëheqjen e Bortnikovit, FSB ka zgjeruar aktivitetet e saj brenda dhe jashtë vendit. Aftësitë e tij represive të sigurisë shtetërore janë forcuar dhe janë përdorur për të heshtur kritikët e Putinit brenda dhe jashtë vendit, në mënyra gjithnjë e më brutale.
Ekzistojnë gjithashtu indikacione se FSB ka institucionalizuar organizimin e operacioneve të fshehta subversive jashtë kufijve rusë përmes Shërbimit të saj të 5-të, përgjegjës për operacionet e huaja.
Oficerët 5 thuhet se kanë qenë aktivë vitet e fundit në disa ish-republika sovjetike, duke përfshirë Ukrainën. Edhe pse ende nuk ka prova të drejtpërdrejta, ka shumë të ngjarë që Shërbimi i 5-të të luajë një rol të spikatur edhe në konfliktin aktual atje”, shkruante Spytalka në fillim të agresionit ndaj Ukrainës.
