12 azilkërkuesit që po mbahen në një qendër të re emigracioni italian në Shqipëri duhet të transferohen në Itali. Kështu vendosi gjykata, në një goditje të rëndë për një marrëveshje të diskutueshme midis qeverisë së ekstremit të djathtë të Romës dhe Tiranës, që synon frenimin e ardhjeve të emigrantëve.
Vendimi ngre dyshime të mëtejshme mbi realizueshmërinë dhe ligjshmërinë e planeve nga BE, të diskutuara të enjten, për të eksploruar mënyra të reja të krijimit të qendrave të përpunimit dhe ndalimit të emigrantëve jashtë bllokut, si pjesë e një qasjeje të re të vijës së ashpër ndaj migracionit. Vendimi i gjykatësve italianë do të thotë se kampi i ri i qeverisë së Romës, duhet zbrazur pasi 4 nga grupi i parë prej 16 azilkërkuesish që mbërritën në qendrën e përpunimit u kthyen menjëherë në Itali të enjten.
Partia “Vëllezërit e Italisë” e kryeministres italiane Giorgia Melonit, dënoi me zemërim vendimin në mediat sociale, duke fajësuar “magjistratët e politizuar” që “do të donin të shfuqizojnë kufijtë e Italisë. Nuk do ta lejojmë.”
Matteo Piantedosi, ministri i brendshëm, tha: “Ne do të apelojmë deri në gjykatën e kasacionit. Ne do të vazhdojmë me atë që Italia po arrin në Shqipëri dhe më tej do të bëhet ligj europian”.
16 emigrantët, për të cilët qeveria italiane argumenton se duhet të kthehen përfundimisht në vendet e tyre “të sigurta” në Egjipt dhe Bangladesh, mbërritën në portin shqiptar të Shëngjinit nga ishulli italian i Lampedusa me një anije ushtarake të mërkurën.
Sipas marrëveshjes, të nënshkruar nga kryeministrja e ekstremit të djathtë, Meloni, dhe homologu i saj shqiptar, Edi Rama, burrat e shpëtuar në ujërat ndërkombëtare që kalojnë nga Afrika në Evropë do të mbahen në qendër derisa pretendimet e tyre do të shqyrtohen.
Skema, e cila mund të përpunojë deri në 3000 burra në muaj, përjashton gratë, fëmijët dhe individët vulnerabël, të cilët do të dërgohen në Itali. Nga 4 personat e parë të kthyer në Itali, dy mendohej se ishin të mitur dhe dy konsideroheshin të pambrojtur.
12 të tjerët u konsideruan nga gjyqtarët në Romë si të rrezikuar nga dhuna nëse deportoheshin në vendet e tyre të origjinës, në një vendim që në fakt la në fuqi një vendim të 4 tetorit nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë (GJED).
Në Shqipëri mund të dërgohen vetëm emigrantët që vijnë nga një listë prej 22 kombesh Italia të klasifikuara si “të sigurta”. Egjipti dhe Bangladeshi janë mes tyre, por GJED vendosi që një vend jashtë bllokut nuk mund të shpallet “i sigurt” nëse i gjithë territori i tij nuk konsiderohet i sigurt.
Gjyqtarja Luciana Sangiovanni tha: “Refuzimi i ndalimit të individëve në strukturat në Shqipëri të barabarta me zonat kufitare apo tranzite italiane… është për shkak të pamundësisë së njohjes së shteteve të origjinës së individëve të ndaluar si “vende të sigurta”.
Partitë opozitare dhe mediat kombëtare në Itali u shprehën se iniciativa, e cila do të kushtojë rreth 1 miliard euro për 5 vjet, ishte tashmë një dështim, duke vënë në dukje se qeveria kishte shpenzuar 250 mijë euro për transportimin e 16 personave në Shqipëri me një anije ushtarake. Partia Demokratike tha se plani kishte dështuar dhe Meloni duhet të kërkonte falje, ndërsa partia “Piu Europa” kërkoi dorëheqjen e Piantedosit.
Një rrjet OJQ-sh që përfaqësojnë 160 organizata që mbështesin personat pa dokumente e ka përshkruar marrëveshjen italo-shqiptare si “çnjerëzore, absurde dhe një sistem të kushtueshëm që shkel detyrimet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut”.
Michele LeVoy, nga Platforma për Bashkëpunim Ndërkombëtar për Migrantët Pa dokumente (Picum) – tha se ishin “të tmerruar” nga mbështetja në rritje midis vendeve anëtare të BE-së dhe Komisionit Evropian për qendrat e emigrantëve në offshore.
“Përveç të qenit një marrëzi logjistike dhe financiare, është një sistem mizor që shkel ligjin ndërkombëtar dhe të BE-së dhe i vë njerëzit në rrezik abuzimi pa opsione të qarta për të marrë drejtësi dhe mjete juridike”, – tha LeVoy në një deklaratë.
Në një samit në Bruksel të enjten, liderët e BE diskutuan ngritjen e “qendrave të kthimit” – qendrave të përpunimit dhe ndalimit – në vendet jashtë bllokut dhe presidentja e komisionit, Ursula von der Leyen, tha se bisedimet se si mund të funksionojnë do të vazhdojnë.
Deklarata përfundimtare e samitit pasqyroi gjendjen e re të ashpër të bllokut për migracionin, duke bërë thirrje për “veprime të vendosura në të gjitha nivelet për të lehtësuar, rritur dhe përshpejtuar kthimet nga BE duke përdorur të gjitha politikat, instrumentet dhe mjetet përkatëse të BE-së”.
Aktivistët dhe analistët kanë vënë në dyshim vazhdimisht nëse, krahasuar me një sistem azili të mirë-financuar, me bazë në BE, qendrat në offshore ose “pikat e nxehta të migrantëve” mund të konsiderohen ndonjëherë humane, efektive apo edhe legale sipas ligjit ndërkombëtar.
Përveç marrëveshjes së Shqipërisë me Italinë dhe një marrëveshjeje në shkallë më të vogël midis Danimarkës dhe Kosovës, në çdo rast është e paqartë se cilat vende jo-anëtare të BE-së mund të jenë të gatshme të presin qendra të tilla. Disa diplomatë dyshojnë se vetëm për këtë arsye, ideja mund të mos jetë fillestare.
Meloni tha pas samitit se kishte “shumë vende që shikonin modelin e Shqipërisë” dhe disa liderë të tjerë të ekstremit të djathtë vlerësuan atë që kryeministri holandez, Dick Schoof, e përshkroi si “humor të ndryshëm në Evropë”.
Të tjerët, megjithatë, ishin të kujdesshëm, duke vënë në pikëpyetje shpenzimet, kompleksitetin dhe efektivitetin e një modeli “offshore”.
Emigracioni i parregullt i BE-së ka rënë që nga kriza e migracionit të vitit 2015 dhe ka rënë me më shumë se 40% këtë vit krahasuar me vitin 2023, por qasja e ashpër e bllokut pasqyron një varg suksesesh elektorale nga partitë e ekstremit të djathtë dhe anti-emigracion./The Guardian
