Mënyra se si Donald Trump ka zgjedhur për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë mund të ndryshojë ndjeshëm nga qasja e Bidenit dhe të sjellë në tryezë shumë, dhe më e rëndësishmja, fakte të reja, por në fund të rrugës, çfarëdo që është rënë dakord do të luajë një rol të rëndësishëm si për Kievin ashtu edhe për Evropën.
Donald Trump tashmë ka dërguar ekipin negociator për fundin e luftës në Ukrainë në Arabinë Saudite. Java e ardhshme do të shënojë plot tre vjet gjakderdhje. Rruga e Trump është ndoshta krejtësisht e ndryshme nga rruga e Bidenit dhe pa asnjë ekzagjerim, me një telefonatë në Kremlin më 12 shkurt, presidenti amerikan arriti të sjellë Kievin në një gjendje “izolimi” dhe të nxjerrë Moskën nga ngërçi pothuajse absolut trevjeçar.
Gjëja kryesore sot, përtej praktikave të zgjedhura nga Uashingtoni, është ajo që do të prodhohet midis Rusisë dhe SHBA-së në Arabinë Saudite, veçanërisht me zgjedhjen e bërë nga Shtëpia e Bardhë për të mos përfshirë Ukrainën dhe Evropën në fazën fillestare. Nëse ajo që po negociohet sot rezulton në një draft që kënaq Shtëpinë e Bardhë, është e sigurt se do t’i jepet edhe Kievit dhe, sipas të gjitha gjasave, Evropës.
Por çfarë mund të përfshijë një plan ruso-amerikan?
- Si fillim, SHBA-ja dëshiron një marrëveshje armëpushimi të detyrueshme nga Moska, dhe në këtë kuadër, Rusia duhet të ndalojë operacionet në të gjitha frontet e hapura brenda territorit ukrainas, dhe në të njëjtën kohë, operacionet në territorin e saj dhe rreth 200 milje katrorë që forcat ukrainase kanë në zotërim në rajonin e Kurskut që nga gushti i kaluar. Kjo në vetvete është një negociatë e ndërlikuar dhe e vështirë që në fillim, pasi Rusia natyrisht do të kërkojë një ngrirje nga pala ukrainase dhe një tërheqje të menjëhershme nga territori rus. Detajet e një armëpushimi janë edhe më të ndërlikuara pasi Rusia do të insistojë që forcat ukrainase të tërhiqen edhe nga zonat që Rusia aktualisht nuk i kontrollon plotësisht.
- Nëse armëpushimi është fillimi dhe që në hapin e parë gjërat janë jashtëzakonisht të ndërlikuara, faza tjetër sot duket se është në prag të “të pamundurës”, të paktën për Ukrainën. Rusia dëshiron të promovojë pjesët më të mëdha të marrëveshjes që u propozoi ukrainasve në 2022 përmes Turqisë. Në këtë marrëveshje. Përtej pjesëve thjesht praktike për zonat e kontaktit dhe zonat gri, bazuar në atë që kërkon Kremlini, nuk duhet të ketë as pretendimin më të vogël nga ana e Ukrainës për 20% të territoreve që ka humbur gjatë tre viteve të fundit. Rusia dëshiron që kjo çështje të zgjidhet në mënyrë të detyrueshme nga Uashingtoni dhe Kievi, madje edhe për Trumpin do të jetë shumë e vështirë të “shitet” diçka të tillë fillimisht Volodymyr Zelensky-t dhe së dyti popullit ukrainas.
- Kursku është një çështje si për amerikanët ashtu edhe për rusët. Trump, në mënyrën se si po vepron, mund të ketë zgjedhur të lërë vendin e pushtuar jashtë negociatave dhe jashtë thelbit dhe të flasë me agresorin dhe jo me viktimën, por ata që kanë vënë bast prej muajsh se lëvizja e Ukrainës ishte një nga më të menduarit në nivel politik dhe ushtarak në këtë luftë, kanë një shans të mirë për të provuar të drejtën. Presidenti amerikan madje mund të bëjë presion mbi Kievin – në mënyrë jokonvencionale në një nivel politik – por fraza e tij “Rusia ka pushtuar territor dhe ka humbur ushtarë” nuk mund të interpretohet me standarde të dyfishta, pasi Ukraina do të pretendojë të njëjtën gjë.
Në këtë moment, mbetet krejtësisht e panjohur se çfarë “karte të fortë” ka Trump në duar për të bindur jo aq Rusinë sa Ukrainën dhe zgjedhja e “izolimit” apo degradimit të Kievit ka ndryshuar ndjeshëm situatën. Po, është shumë e vështirë për dikë që të kundërshtojë ligjet amerikane, veçanërisht kur ato shprehen nga Trump, por Zelensky tashmë ka refuzuar të nënshkruajë planin afatgjatë të Trump që Uashingtoni të shfrytëzojë depozitat e Ukrainës. Nëse ky qëndrim shtrihet edhe në çështjet strukturore të marrëveshjes që SHBA-të do të paraqesin në Kiev, nuk ka gjasa që planet amerikane të themelohen dhe ai që sot duket si një projekt paqeje të kthehet në një utopi, si ai rus “për tre ditë do të jemi në Kiev” tre vjet më parë.
