Bejtush Gashi: Përpjekjet e Serbisë për të destabilizuar Kosovën

Në një periudhë të tensionuar, arrestimi i 16 personave, përfshirë katër oficerë aktivë të shërbimeve të inteligjencës dhe sigurisë serbe, përbën një zhvillim të rëndësishëm që hedh dritë mbi aktivitetet e vazhdueshme të Serbisë në Kosovë. Ky operacion, i koordinuar nga institucionet e sigurisë së Kosovës, dëshmon se Serbia vazhdon të ndërhyjë në çështjet e brendshme të Kosovës, duke minuar sigurinë dhe stabilitetin e vendit. Arrestimi i këtyre individëve është një goditje e fortë ndaj planeve të Serbisë për të destabilizuar Kosovën dhe për të mbështetur aktivitete që kanë për qëllim mbledhjen e informacionit për caqe të mundshme, si dhe mbështetje për grupe terroriste, veçanërisht ato që operojnë në rajonin e veriut të Kosovës.

Aktivitetet e zbulimit dhe spiunazhit të organizuara nga Serbia, përmes agjentëve të infiltruar dhe oficerëve të shërbimeve të sigurisë, si dhe anëtarëve të grupit terrorist të rastit Banjska, janë një pjesë e një strategjie më të gjerë për të minuar autoritetin e Kosovës dhe për të penguar përpjekjet e saj për të konsoliduar sovranitetin dhe integrimin në institucionet ndërkombëtare.

Serbia vazhdon të përdorë taktika të luftës hibride për të minuar stabilitetin e Kosovës, duke shfrytëzuar agjentë të infiltruar, individë me lidhje të drejtpërdrejta me regjimin serb dhe duke përdorur media dhe institucione fetare për të ushtruar ndikim dhe për të krijuar tensione ndëretnike dhe ndërfetare.

Një nga momentet kyç në këtë zhvillim është nxjerrja e provave për lidhjet e individëve të arrestuar me inteligjencën ushtarake serbe dhe afërsinë e tyre me grupe ekstremiste, si ato që veprojnë në komunat e veriut dhe më gjerë. Kjo pasqyron një strategji të ndërhyrjes serbe në çështjet e brendshme të Kosovës përmes operacioneve të spiunazhit dhe mbështetjes për grupe kriminale dhe terroriste.

Veprimet e tilla janë një pjesë e luftës hibride, e cila përfshin një sërë veprimesh të koordinuara që synojnë të destabilizojnë Kosovën pa përdorur forcë të drejtpërdrejtë ushtarake. Përdorimi i individëve të lidhur me shërbimet e sigurisë serbe si “agjentë të infiltruar” për të realizuar objektiva strategjike ka një ndikim të drejtpërdrejtë në sigurinë e Kosovës, duke krijuar një mjedis të pasigurt dhe të tensionuar.

Një aspekt tjetër shqetësues është përdorimi i institucioneve fetare për qëllime politike. Angazhimi i individëve të dyshuar në institucione si në Seminarin Ortodoks të Bogosllavisë tregon një mënyrë të sofistikuar dhe të fshehtë për të forcuar ndikimin serb në Kosovë.

Ky përdorim i institucioneve fetare, të cilat mund të shfrytëzohen për të krijuar ndarje ndëretnike dhe ndërfetare, është një strategji destabilizuese që kërkon një përgjigje të fortë nga institucionet e Kosovës dhe shoqëria civile. Serbia ka histori të përdorimit të mekanizmave të tillë për të nxitur tensione dhe për të minuar integritetin e shtetit të Kosovës, një fakt që thekson rëndësinë e ruajtjes së stabilitetit të brendshëm dhe të një bashkëpunimi të ngushtë mes institucioneve të sigurisë dhe shoqërisë.

Në këtë kontekst Kosova ka përballuar sfida të vazhdueshme në mbrojtjen e sovranitetit dhe stabilitetit të saj, duke ndërmarrë përpjekje për të pastruar ambientin politik dhe për të parandaluar ndikimet e jashtme që synojnë të minojnë integritetin e saj. Kosova ka përballuar një sfidë të vazhdueshme për të ruajtur pavarësinë dhe integritetin e saj, duke iu kundërvënë përpjekjeve të shtetit serb për të krijuar shqetësime dhe tensione, si dhe për të minuar proceset demokratike dhe zhvillimin e institucioneve të Kosovës.

Përdorimi i metodave të sofistikuara, përfshirë kërcënimet, joshjet dhe shantazhin ndaj deputetëve dhe grupeve joserbe, tregon një strategji të vazhdueshme të Serbisë për të ndërhyrë në proceset e brendshme të Kosovës, me qëllim të krijimit të tensioneve të vazhdueshme që mund të shfrytëzohen për të krijuar krizë.

Ky lloj ndikimi është një formë e luftës hibride që synon të minojë forcimin e institucioneve të Kosovës dhe të krijojë një klimë të pasigurt që mund të përfitojë nga tërheqja e mbështetjes ndërkombëtare. Në këtë mënyrë Kosova vazhdon të përballet me një sfidë të rëndësishme për të ruajtur një stabilitet të brendshëm të qëndrueshëm dhe për të siguruar qëndrueshmërinë e saj në arenën ndërkombëtare, duke u përpjekur për të balancuar interesat e brendshme dhe të jashtme.

Qeveria e Serbisë po përballet me sfida të mëdha për shkak të zhvillimeve të brendshme dhe të jashtme që kanë pasur ndikim të drejtpërdrejtë në stabilitetin e saj. Serbia vazhdon të përdorë taktika për të minuar stabilitetin e Kosovës, duke mbështetur grupe radikale dhe për të përhapur propagandë, për të krijuar tensione në rajon. Kjo e ka bërë më të vështirë për Kosovën të konsolidojë sovranitetin e saj dhe të forcojë lidhjet ndërkombëtare.

Brenda Serbisë shpërthyen protesta masive pas tragjedisë në Novi-Sad në nëntor 2024, duke pasqyruar një pakënaqësi të thellë ndaj korrupsionit dhe menaxhimit të dobët të shtetit. Protestat, të udhëhequra kryesisht nga studentët, kërkuan transparencë dhe përgjegjësi për incidentin tragjik. Pas dorëheqjes së kryeministrit Milosh Vuçeviq në janar 2025, protestat u shndërruan në një lëvizje të gjerë kundër korrupsionit dhe autoritarizmit, duke kulmuar me mbi 300.000 pjesëmarrës në Beograd në mars 2025.

Për të shpërqendruar vëmendjen nga problemet e brendshme, presidenti Vuçiq ka akuzuar shtete të tjera, përfshirë Kosovën dhe Kroacinë, për përfshirje në trazirat. Ai ka akuzuar “shërbimet sekrete kroate” dhe mediat nga Kosova si të përfshira në organizimin e protestave, duke përdorur këtë narrativë për të forcuar ndjenjat nacionaliste dhe për të justifikuar veprime të ashpra kundër protestuesve. Kjo ka rritur tensionet me Kosovën dhe ka reflektuar përpjekjet e Serbisë për të mbajtur stabilitetin e brendshëm përmes krijimit të një “armiku të jashtëm”.

Masat që duhet të ndërmarrë Qeveria e Kosovës për të parandaluar këto fenomene.

Qeveria e Kosovës duhet të ndërmarrë masa të koordinuara dhe efektive për të adresuar këto sfida:

•          Forcimi i institucioneve të sigurisë: Rritja e kapaciteteve të institucioneve të sigurisë për të monitoruar dhe parandaluar aktivitetet e spiunazhit dhe të luftës hibride është thelbësore. Kjo përfshin trajnimin e personelit dhe rritjen e bashkëpunimit me partnerët ndërkombëtarë.

•          Përmirësimi i diplomacisë publike: Krijimi i një strategjie efektive të komunikimit për të kundërshtuar dezinformatat dhe narrativat negative të shpërndara nga Serbia dhe aleatët e saj është i domosdoshëm. Kjo qasje duhet të përfshijë përdorimin e mediave sociale dhe kanaleve ndërkombëtare të komunikimit.

•          Angazhimi ndërkombëtar: Përforcimi i marrëdhënieve me aleatët ndërkombëtarë, përfshirë Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Bashkimin Evropian dhe Mbretërinë e Bashkuar, është kyç për të siguruar mbështetje diplomatike dhe praktike në përballimin e këtyre sfidave.

•          Rritja e transparencës dhe sundimit të ligjit: Përmirësimi i transparencës në qeverisje dhe forcimi i sundimit të ligjit do të rrisin besimin e qytetarëve dhe do të zvogëlojnë mundësitë për aktivitete ilegale dhe korruptive.

Është e domosdoshme që Qeveria e Kosovës të veprojë me vendosmëri dhe shpejtësi për të adresuar këto kërcënime, duke u mbështetur në partneritetet ndërkombëtare dhe duke forcuar institucionet e brendshme. Kjo kërkon koordinim të ngushtë me aleatët strategjikë, përfshirë NATO-n, Bashkimin Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për të siguruar mbështetje teknike dhe diplomatike.

Po ashtu, është e rëndësishme që të investohet në forcimin e institucioneve të sigurisë dhe drejtësisë, për të garantuar shtetin e ligjit dhe stabilitetin afatgjatë. Vetëm në këtë mënyrë mund të ruhen stabiliteti dhe siguria në vend, duke parandaluar përpjekjet e jashtme dhe të brendshme që kërcënojnë integritetin dhe zhvillimin e Kosovës.