Dyshimet po shtohen rreth suksesit të bombardimeve amerikane të objekteve bërthamore të Iranit, pavarësisht triumfalizmit të Donald Trump dhe administratës së tij.
Një agjenci e Pentagonit vlerëson se bombardimet në Iran nuk e “shkatërruan”, por thjesht e vonuan programin e tij bërthamor për disa muaj, duke provokuar një reagim të zemëruar nga Trump dhe Shtëpia e Bardhë.
“Ne supozuam se dëmi do të ishte shumë më i rëndësishëm nga sa zbulon ky vlerësim”, tha një nga tre burimet për NBC News. “Ky vlerësim tashmë zbulon se këto pjesë kyçe janë ende të paprekura. Kjo është një shenjë e keqe për programin [iranian] në përgjithësi.”
NBC News ka folur me tre burime të cilat thonë se vlerësimi fillestar nga Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes (DIA) arriti në përfundimin se sulmet ajrore të SHBA-së nuk ishin aq efektive sa pretendoi presidenti republikan. Rrjedhje të ngjashme informacioni janë bërë edhe në New York Times dhe The Washington Post, si dhe në CNN.
Çfarë thotë DIA?
Sipas një raporti pesëfaqësh tepër sekret nga agjencia e inteligjencës DIA e Pentagonit, përmbajtja e të cilit iu zbulua medias amerikane nga burimet e tyre me dijeni, bombardimet amerikane të Fordow, Natanz dhe Isfahan në orët e para të së dielës nuk i eliminuan plotësisht pajisjet e centrifugimit të Iranit ose rezervat e uraniumit të pasuruar, megjithëse Donald Trump kishte pohuar se programi bërthamor i Teheranit ishte “shkatërruar” plotësisht.
Sulmet me shumë gjasa bllokuan hyrjet në disa objekte, por nuk shkatërruan strukturat nëntokësore dhe për këtë arsye vetëm e vonuan programin bërthamor iranian për disa muaj, raportuan tre media.
Trump këmbëngul në shkatërrimin e programit bërthamor të Iranit
Zëdhënësja e presidencës amerikane, Caroline Levitt, konfirmoi në mënyrë indirekte vërtetësinë e dokumentit, por deklaroi se raportet janë “plotësisht të rreme” dhe theksoi se vlerësimi fillestar është “sekret i lartë”, megjithatë ai u “zbulua” nga një “person i rangut të ulët” dhe “humbës” i të ashtuquajturit komunitet i inteligjencës.
Megjithatë, asnjë nga tre mediat që raportuan për vlerësimin e DIA-s nuk citoi vetë dokumentin, por burime të njohura me përmbajtjen e tij.
“Rrjedhja” e dokumentit ishte “e projektuar” për të “poshtëruar” Presidentin e SHBA-së Trump dhe për të “diskredituar” pilotët e Forcave Ajrore të SHBA-së të cilët “kryenin në mënyrë të përsosur misionin për të shkatërruar programin bërthamor të Iranit”, pohoi Levitt nëpërmjet X.
Vetë Presidenti Trump këmbënguli, për më tepër, nëpërmjet Truth Social, se “objektet bërthamore në Iran janë shkatërruar plotësisht!”, duke sulmuar dy nga tre mediat, CNN-in e “lajmeve të rreme” dhe New York Times-in që po “falimentojnë”.
I dërguari special i Trump e quan rrjedhjen e raportit të DIA-s ‘tradhti’
Stafetën e mori i dërguari special i Trump për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, i cili e quajti “tradhti” rrjedhjen e vlerësimit të DIA-s për rezultatet e bombardimeve amerikane në Iran.
“Është skandaloze, është tradhti dhe duhet të hetohet. Kushdo që është përgjegjës për këtë duhet të mbahet përgjegjës”, tha Witkoff për Fox News. Ai shtoi se i ka lexuar të gjitha raportet e vlerësimit të dëmeve, duke thënë se nuk ka “asnjë dyshim” se të tre objektet bërthamore që SHBA-të goditën në Iran “janë zhdukur”.
Trump duket se i bëri jehonë komenteve të Witkoff duke postuar në Truth Social një fragment nga intervista e tij për Fox, ku ai thotë: “Ne hodhëm 12 bomba shkatërruese bunkerësh në Fordow. Nuk ka dyshim se ata hynë në kasafortë… dhe nuk ka dyshim se ajo U ZHDUK. Pra, raportet atje që në një farë mënyre sugjerojnë se ne nuk e qëlluam objektivin janë thjesht absurde!”
Hegseth: Aftësia e Iranit për të ndërtuar armë bërthamore është eliminuar
Rrjedhjet e informacioneve u hodhën poshtë gjithashtu nga Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Pete Hegseth, duke thënë: “Bazuar në gjithçka që kemi parë – dhe unë i kam parë të gjitha – fushata jonë e bombardimeve ka eliminuar aftësinë e Iranit për të krijuar armë bërthamore”.
Bombat tona masive goditën saktësisht vendin e duhur në secilin objektiv – dhe funksionuan në mënyrë të përsosur. “Ndikimi i këtyre bombave është varrosur nën një mal me rrënoja në Iran, kështu që kushdo që thotë se bombat nuk ishin shkatërruese po përpiqet thjesht të minojë presidentin dhe misionin e suksesshëm”, theksoi ai.
Vlerësimi i klasifikuar i operacionit ushtarak amerikan në Iran i është kaluar Kongresit dhe është shqyrtuar nga disa senatorë në një vend të sigurt, sipas dy burimeve me njohuri të drejtpërdrejta të situatës. “E kam shqyrtuar materialin e klasifikuar”, tha senatori demokrat Tim Kaine, anëtar i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura. “Jam pak i zhgënjyer që kolegët e mi shkuan dhe e shqyrtuan atë dhe në thelb filluan të flasin publikisht për të. Kjo nuk është ajo që supozohet të bëjmë me një raport të klasifikuar”, shtoi ai.
Çfarë vlerësojnë ekspertët?
Përtej debatit mbi shkallën e dëmit, mbeten pyetje të pazgjidhura nëse Irani arriti të zhvendoste pajisjet, përfshirë centrifugat, para bombardimeve. Çështja kryesore është se fati i rreth 400 kilogramëve uranium të pasuruar në masë të madhe mbetet i panjohur.
Pas bombardimeve të së dielës, kryetari i Shtabit të Përbashkët të SHBA-së, Komandanti i Krahut Dan Kaine, u shfaq më i kujdesshëm, duke thënë se ato shkaktuan “dëme dhe shkatërrime jashtëzakonisht serioze” në tre objekte iraniane.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) e konsideron të pamundur në këtë fazë të vlerësojë dëmet në objektet iraniane, në të cilat po kërkon qasje.
Ekspertët besojnë se Irani mund të ketë hequr materiale bërthamore para bombardimeve, dhe Teherani thotë se ende ka rezerva të uraniumit të pasuruar.
IAEA ka theksuar se deri më sot nuk ka asnjë tregues se ekziston një “program sistematik” për të ndërtuar armë bërthamore në Iran.
Qeveria iraniane njoftoi dje se ka marrë “masat e nevojshme” për të garantuar vazhdimësinë e programit bërthamor të vendit, të cilin ajo ka këmbëngulur për dekada të tëra se është ekskluzivisht i natyrës politike.
Një këshilltar i udhëheqësit suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, theksoi se vendi i tij vazhdon të ketë rezerva të uraniumit të pasuruar dhe se asgjë nuk është “e përfunduar”.
