Tani duhet të merret si e mirëqenë se NATO-ja nuk i pëlqen shumë presidentit amerikan. Trump ka thënë hapur që nga mandati i tij i parë se SHBA nuk do të vazhdojë të ndihmojë ata që nuk përmbushin detyrimet e tyre kontraktuale me Aleancën. Në mandatin e tij të dytë, presidenti amerikan ka folur disa herë sërish për aleancën e Atlantikut të Veriut.
Deklarata se siguria e Evropës nuk është një çështje amerikane dhe qëndrimi se SHBA-ja nuk ka asnjë detyrim të mbështesë anëtarët e NATO-s që nuk shpenzojnë siç është planifikuar, janë më treguesi i asaj që po mendon Donald Trump – fshehtas, tani për tani…
NATO, megjithatë, është një aleancë e krijuar nga SHBA dhe i angazhon anëtarët e saj nën komandën amerikane në çdo rast. Nëse presidenti amerikan ka marrë vendimin të ndalojë mbështetjen financiare dhe ushtarake të aleancës specifike për të investuar këto fonde specifike – të mëdha, është e vërtetë, fonde – brenda SHBA-së dhe në Lindje, atëherë Korpusi i NATO-s pa skeletin amerikan nuk ekziston.
Pyetja që lind për Evropën është kryesisht nëse ajo mund të mbështesë sigurinë e saj më vete nëse NATO pushon së ekzistuari. Mund të ndodhë që angazhimet evropiane për shpenzime të konsiderueshme të mbrojtjes – që i kalojnë 800 miliardë euro – dhe mobilizimi i madh nga qeveritë e vendeve anëtare të tregojnë reflekse dhe synime, por nga kjo pikë deri në prodhimin e rezultateve ka një distancë dhe më të gjatë. Kërkesat për një lëvizje të tillë nuk janë vetëm të shumta, por edhe shumështresore.
Krahasuar me pengesat e tjera, shuma e fondeve të nevojshme për të krijuar një mekanizëm/organizatë mbrojtëse evropiane duket më e vogël, por jo e papërfillshme. Lëvizja – njoftimi i Komisionit në lidhje me programin e ReArm, i kombinuar me përjashtimet nga buxhetet e vendeve anëtare për shpenzimet e mbrojtjes, japin një sinjal se mund të gjenden fonde në Evropë. Njoftimi i kancelarit të ardhshëm të Gjermanisë se vendi i tij do të investojë më shumë se 1 trilion dollarë në industrinë e mbrojtjes vendase gjatë 10 viteve të ardhshme është tregues i drejtimit dhe vendimeve që ekonomia më e rëndësishme e kontinentit ka marrë tashmë.
Franca do të ndjekë të njëjtën rrugë, ashtu si Britania, e cila nuk mund të lihet jashtë të nesërmen. Të njëjtën gjë kanë paralajmëruar edhe Belgjika dhe vendet skandinave, ndërkohë që Greqia tashmë po shpenzon fonde të konsiderueshme në këtë sektor dhe është nga të paktat që e ka mbuluar vazhdimisht pjesëmarrjen në NATO me 2% të PBB-së. “Në përgjithësi”, megjithatë, që Evropa të arrijë një nivel të kënaqshëm të armatimit të mbrojtjes, ajo do të duhet të investojë afërsisht 250 miliardë në vit, bazuar në të dhënat nga Instituti i Kielit.
Sot, SHBA ka afërsisht 100,000 ushtarë në tokën evropiane në emër të NATO-s. 20,000 prej tyre mbërritën në Evropë tre vjet më parë, menjëherë pas pushtimit rus të territorit ukrainas. 40,000 ushtarë amerikanë ndërrohen periodikisht në një proces që është mjaft i kushtueshëm dhe tashmë është përmendur nga Donald Trump, për të cilin këta burra janë më të dobishëm në kufirin jugor me Meksikën.
Sot, NATO po promovon në mënyrë indirekte një plan për të përfshirë anëtarët e saj edhe në këtë fushë, pasi ka vendosur synimin për të përfshirë 300,000 burra në formën e një stërvitjeje në rast se kërkohet përforcimi i menjëhershëm i krahut lindor të Aleancës. Ky numër nuk është i përqendruar vetëm te evropianët dhe sipas të dhënave dhe shifrave të disponueshme deri më sot, Evropa do ta ketë shumë të vështirë për t’i arritur këto shifra në 10 vitet e ardhshme.
Edhe pse Europa aktualisht ka më shumë se 2 milionë personel të uniformuar dhe shpenzon mbi 300 miliardë për mbrojtjen e saj, është jashtëzakonisht e vështirë pa mbështetjen amerikano-NATO të arrish të kontrollosh një ngjarje të jashtëzakonshme, siç është lufta në Ukrainë, për shembull. Analistët ushtarakë vërejnë se nëse Evropa vendos një forcë prej 50,000 burrash për të mbështetur ushtrinë ukrainase, do të jetë shumë e vështirë për të që të përballet, për shembull, me një sulm të befasishëm nga Rusia ndaj vendeve baltike pa mbështetjen e Amerikës.
Ky argument është edhe baza e presionit të Francës që nga viti 2018 për krijimin e një korpusi ushtarak europian, një kërkesë që 7 vite më vonë duket se është ajo që na duhet si kontinent, megjithëse koha dhe të dhënat sot nuk janë në anën tonë.
