Kur Donald Trump u takua me Presidentin Zelensky në Nju Jork shtatorin e kaluar, kandidati i atëhershëm presidencial i SHBA-së krijoi besim se së shpejti mund t’i jepte fund luftës në Ukrainë. “Nëse fitojmë, mendoj se do ta zgjidhim shumë shpejt”, kishte thënë ai.
Pyetja është se sa shpejt donte të thoshte. Në një debat televiziv, Trump kishte premtuar se do ta “rregullonte para se të bëhesha president”. Ky ishte një përshkallëzim nga premtimi i tij i mëparshëm në maj 2023 për të ndaluar luftimet brenda 24 orëve të para të presidencës së tij.
Trump ka në pushtet për më shumë se dy muaj dhe Shtëpia e Bardhë mund të ketë filluar të kuptojë se përpjekja për t’i dhënë fund një konflikti kaq kompleks mund të marrë kohë, raporton raporti i BCC.
Në një intervistë televizive fundjavën e kaluar, presidenti amerikan pranoi se kur premtoi t’i jepte fund luftës brenda një dite, ai ishte “pak sarkastik”.
Arsyet pse është e vështirë
Ka shumë arsye pse Trump po e ka të vështirë t’i japë fund luftës.
Së pari, besimi i presidentit në fuqinë e diplomacisë së tij personale mund të ketë qenë i gabuar. Ai ka besuar prej kohësh se çdo problem ndërkombëtar mund të zgjidhet duke u ulur me një udhëheqës tjetër dhe duke bërë një marrëveshje. Trump foli për herë të parë me Vladimir Putin më 12 shkurt, një bisedë një orë e gjysmë që ai e përshkroi si “jashtëzakonisht produktive”. Dy liderët folën sërish më 18 mars.
Por është e qartë se këto telefonata nuk arritën të siguronin armëpushimin e menjëhershëm të përkohshëm 30-ditor që Trump dëshironte. I vetmi koncesion thelbësor i nxjerrë nga Putini ishte një premtim për t’i dhënë fund sulmeve ruse ndaj objekteve energjetike të Ukrainës, një angazhim i akuzuar nga Ukraina për thyerje brenda disa orësh pas thirrjes.
Së dyti, presidenti rus e ka bërë të qartë se nuk ka ndërmend të nxitojë. Komentet e tij të para publike rreth negociatave erdhën javën e kaluar në një konferencë shtypi të dhënë një muaj të plotë pas telefonatës së tij me Trump.
Putin tregoi se ai ishte kundër strategjisë së SHBA-së me dy faza, përkatësisht duke kërkuar një armëpushim të përkohshëm përpara se të diskutohej një zgjidhje afatgjatë. Në vend të kësaj, ai tha se çdo bisedim duhet të trajtojë ato që ai i sheh si “shkaqet rrënjësore të luftës”, domethënë frikën e tij për një aleancë në zgjerim të NATO-s dhe vetë ekzistencën e Ukrainës si një shtet sovran. Ai gjithashtu shtroi pyetje dhe kushte të detajuara që duhet të përgjigjen dhe të plotësohen përpara se të arrihet ndonjë marrëveshje.
Së treti, strategjia e SHBA-së për t’u fokusuar në Ukrainë mund të jetë e gabuar. Shtëpia e Bardhë arriti të besonte se presidenti Zelensky ishte pengesa për paqen. Diplomatët perëndimorë pranojnë se qeveria ukrainase ishte e ngadaltë për të kuptuar se sa shumë kishte ndryshuar bota me ardhjen e Trump.
Por presioni i SHBA-së mbi Kievin që çoi në bllokimin tashmë famëkeq të Zyrës Ovale – kur Trump dhe zëvendëspresidenti i tij, J.D. Vance, sulmuan liderin ukrainas – konsumoi kohë, përpjekje dhe kapital politik.
Ai gjithashtu prishi marrëdhëniet transatlantike, duke vënë në mosmarrëveshje Evropën dhe SHBA-në, një tjetër problem diplomatik që mori kohë për t’u zgjidhur. Gjatë gjithë kësaj kohe, Vladimir Putin u ul dhe shijoi shfaqjen, duke pritur që të vinte momenti i tij.
Së katërti, vetë kompleksiteti i konfliktit e bën të vështirë çdo zgjidhje. Oferta ukrainase ishte fillimisht për një armëpushim të përkohshëm në ajër dhe në det. Ideja ishte se kjo do të ishte relativisht e lehtë.
Por në bisedimet e javës së kaluar në Jeddah, SHBA këmbënguli që çdo armëpushim i menjëhershëm duhet të përfshijë gjithashtu vijën e frontit prej më shumë se 1200 kilometra në lindje. Kjo e bëri menjëherë më të ndërlikuar infrastrukturën logjistike për verifikimin e çdo armëpushimi. Kjo, natyrisht, u refuzua më pas nga Putin.
Por edhe marrëveshja e tij me propozimin më të moderuar – për të ndaluar sulmet ndaj infrastrukturës energjetike – nuk është pa probleme. Janë detajet e këtij propozimi që do të zënë pjesën më të madhe të negociatave teknike që pritet të zhvillohen të hënën në Arabinë Saudite. Ekspertët ushtarakë dhe të energjisë do të përpilojnë lista të detajuara të termocentraleve të mundshëm – bërthamorë ose të tjerë – që mund të mbrohen.
Ata gjithashtu do të përpiqen të bien dakord se cilat sisteme armësh nuk duhet të përdoren. Mos harroni: Ukraina dhe Rusia nuk po flasin me njëra-tjetrën – ata janë të angazhuar veçmas dhe dypalësh me SHBA-në, e cila premton të lëvizë midis dy palëve. Kjo përsëri shton kohën.
Së pesti, SHBA fokusohet në përfitimet ekonomike të një armëpushimi të shpërqendruar nga prioriteti i përfundimit të luftimeve. Trump kaloi kohë duke u përpjekur të binte dakord për një marrëveshje kornizë që do t’u jepte bizneseve amerikane akses në mineralet kritike të Ukrainës. Disa e panë këtë si një investim amerikan në të ardhmen e Ukrainës, të tjerë si shantazh ndaj burimeve natyrore të vendit.
